In november 2019 verscheen een aantrekkelijk boek over het leven en werken van de behangsel- en landschapsschilder Willem Uppink. Een eerste exemplaar van deze uitgave werd in het intieme huismuseum Honig Breethuis te Zaandijk overhandigd aan Sanna Munnikendam, cultuurwethouder van de gemeente Zaandijk. De op behangselschilderingen gepromoveerde Richard Harmanni (wiens dissertatie over dit onderwerp helaas niet in handelseditie is verschenen) noemt Uppink de laatste behangselschilder van ons land. Na zijn dood verdween deze kunstvorm, mede doordat smaak en de inrichting van huizen ingrijpend wijzigden. Hij schrijft dat Uppink als een waardige hekkensluiter van dit genre gezien kan worden. Hij had voorgangers zoals Jurriaan Andriessen, Gerard de Lairesse, Aert Schouman, Egbert van Drielst en vele anderen. Vooral tijdens de 18de eeuw is het modieus om een of meerdere representatieve ruimtes van woonhuizen of landhuizen te voorzien van sets met samenhangende monumentale wandschilderingen. Hierbij kwam het voor dat eigenaren zowel hun buitenplaats als de stadswoning van indrukwekkende wandschilderingen lieten voorzien. Â
Veel schilders verbeelden arcadische landschappen. Die waren populair omdat ze op lange winterse avonden in de stadswoning de herinnering levend hielden aan het heerlijke buitenleven, zomerse temperaturen en het alom aanwezige groen. Altijd monumentaal van opzet tonen zij bosrijke scenes waar lieflijke watertjes stromen waarin landlieden zitten te vissen en passerende boeren blootsvoets al dan niet met vee op weg zijn naar markt of boerderij. Heel vaak zijn de voorstellingen voorzien van grotten, beelden, klassieke ruïnes, poorten en of fonteinen. Aardig element op de wandschilderingen van Uppink is dat hij regelmatig buitenplaatsen visualiseert. De eerder genoemde behangdeskundige Harmanni meent te zien dat Uppink zich hierbij in detail liet inspireren op een serie prenten met Hollandse buitenplaatsen die Hermanus Numan in 1797 uitgaf.
Het boek bevat biografische informatie over Willem Uppink, zijn werk als panoramaschilder (in zijn tijd een razend populaire attractie), gaat in op alle behangschilderingen die van Uppink bekend zijn en somt voorts alle overige bekende werken van de schilder op. Zijn behangschilderingen zijn op meerdere plekken in Zaandijk bewaard gebleven, onder andere in het genoemde Honig Breethuis, dat museaal is ingericht. Hoogtepunt in zijn oeuvre vormt de diverse ensembles die hij voor Huis de Visscher aan de Keizersgracht maakte. Daar maakte hij voor een huis meerdere ensembles die grotendeels bewaard zijn gebleven en die alle in het boek zijn afgebeeld. RD
Willem Uppink (1767-1849). Behangsel- en Landschapsschilder is een uitgave van het Honig Breethuis. Het paperback met vele kleurrijke afbeeldingen telt 204 pagina’s. Veel teksten van dit boek zijn geschreven door George Slieker, die zijn levenslange fascinatie voor de schilder Uppink op deze prima wijze vorm gaf.
George Slieker, Willem Uppink (1767-1849). Behangsel- en Landschapsschilder, Zaandijk 2019.
ISBN 9789081942812Â Â Â
Prijs: € 19,95. Na 1 januari 2020 € 24,95