Sigurd von Ilsemann, Wilhelm II in Nederland 1918-1941. Dagboekfragmenten bezorgd door Jacco Pekelder en Wendy Landewé, Soesterberg/Doorn 2015
Na het verlies van W.O. I verdwijnt keizer Wilhelm II van het Duitse toneel en vraagt politiek asiel aan in Nederland. Tot zijn entourage behoren enige Duitse edelen waaronder vleugeladjudant Sigurd von Ilsemann. Hij zal tot de dood van Wilhelm II in 1941 in zijn dienst blijven, hetgeen haast een bovenmenselijke inspanning moet zijn geweest. Ondanks het egocentrische en zeer opvliegende karakter van de keizer, die het nooit zou lukken om oorzaak te zien en het gevolg te koppelen aan zijn falen, blijft Von Ilsemann met grote plichtsbetrachting op zijn post. Met zijn rustige natuur en diplomatieke opstelling is hij een rustpunt in het leven van de keizer voor wie hij een mengeling van bewondering, afschuw en medelijden koesterde.
Gedurende zijn dienstjaren houdt Von Ilsemann een dagboek bij. Daarin noteert hij alles dat hem van belang lijkt met de keizer als centrale figuur. Vooral tijdens de eerste jaren leeft bij Wilhelm II de gedachte dat een terugkeer als regerend vorst naar Duitsland mogelijk is. Hij veronderstelt en hoopt voor lange tijd dat het land hem zal smeken om terug te keren zodat hij orde op zaken kan stellen. Een netwerk van intriganten en stroopsmeerders rond de keizer voorkomt dat het Wilhelm lukt in te zien dat in Duitsland slechts weinigen hem nog terug op de troon wensen. Die wens houdt de keizer jarenlang bezig waarbij zijn vrouw Hermine (Hermo) prinses Schoenaich-Carolath, met wie hij na het overlijden van keizerin Augusta Victoria hertrouwt, dat verlangen voortdurend voedt. Zij lijkt te zijn gedreven door machtshonger en hang naar aanzien en erkenning. Von Ilsemann beschrijft goed wat op Amerongen en later op Huis Doorn is voorgevallen. Het verhaal speelt zich geregeld af tegen een achtergrond van kastelen en buitenplaatsen, want in de latere jaren van zijn verblijf in ons land was Wilhelm II kind aan huis op De Hartekamp (Heemstede), Gooilust (’s-Graveland) en op andere buitenplaatsen. Zodra Nederland betrokken raakt bij W.O. II, metselt Von Ilsemann zijn dagboekaantekeningen in om te voorkomen dat ze eventueel in verkeerde handen zouden kunnen vallen.
Deze dagboeken waren al eerder in Nederlandse vertaling beschikbaar. Nu echter zijn de dagnotities voorzien van een goede inleiding en nieuwe analyses. Bovendien werkten aan de totstandkoming van deze vertaling veertien geschiedenisstudenten van de Universiteit van Utrecht mee. Zij vertaalden de tekst, organiseerden de beeldredactie, namen deel aan redactie en eindredactie en waren nauw betrokken bij het onderzoek voor de door Jacco Pekelder geschreven inleiding. Pekelder is universitair docent aan de Universiteit Utrecht en bijzonder hoogleraar aan de Universität des Saarlandes. Wendy Landewé is conservator van Museum Huis Doorn. RD
Wilhelm II in Nederland 1918-1941. Dagboekfragmenten bezorgd door Jacco Pekelder en Wendy Landewé telt 552 pag. en is een ongebonden uitgave met enige zwart/wit foto’s. Het verscheen bij Uitgeverij Aspekt. ISBN: 978 9461 534 378.
Prijs: € 32,95. Naar de uitgever