M. Beukers, Wijnkronieken. Twintig eeuwen Nederlanders en wijn, Vleuten 2018
Nederland en Nederlanders maken deel uit van een lange geschiedenis rond wijndrinken en wijnhandel. Daarnaast waren in het verleden met name de kloosters en de elite actief als telers van druiven, waarvan zij wijn lieten maken. Over dit onderwerp schreef historica en vinoloog Mariëlla Beukers dit informatieve en makkelijk leesbare boek. Zij behandelt uiteenlopende thema’s zoals de belangrijke wijnhavens in Holland (Middelburg, Dordrecht en later Amsterdam) en de rol van Hollands kapitaal in de drooglegging van de moerassen in de Franse Médoc. Hierdoor kan de wijnbouw in de Bordeaux opkomen. Deze streek produceerde sindsdien talrijke soorten wijn voor de Europese handelsmarkt waarin Hollanders een belangrijke rol speelden. Ook schrijft Beukers over allerlei gewoontes rond het drinken van wijn. Zo was het tot in de 20ste eeuw breed gangbaar om nog voor het middagmaal een zogenaamd glaasje morgenwijn te nuttigen. Vermoedelijk werd dit door gezondheidsargumenten lang vergoelijkt.
De auteur stelt in het hoofdstuk over de wijnbouw, dat het nooit bewezen is dat de Romeinen dit introduceerden. Wel geeft zij aan dat in onze streken buitenplaatsen een belangrijke rol hierin vervulden, ondanks het feit dat de periode 1350-1850 ook wel de kleine ijstijd wordt genoemd. Op buitenplaatsen of in grotere stadstuinen, achter beschermende fruitmuren en windsingels kon de gevoelige vrucht toch gedijen en worden geoogst. Ook de stadhouderlijke familie produceerde op eigen domeinen wijnen. Het bekendste voorbeeld hiervan is de wijnberg die koning-stadhouder Willem III op zijn Hof te Dieren liet aanleggen. Later, toen Dieren tot het bezit van Twickel was gaan behoren, ging men hier ook over tot de teelt van tafeldruiven zoals Frankenthalers. In de tijd van de barones Marie Cornélie van Heeckeren werden die verpakt in kartonnen dozen en naar Ambt-Delden gebracht waar zij werden genuttigd. Ook op Huis Bergh te ’s-Heerenberg en op de buitenplaats van Simon van der Stel bij Muiderberg werden druiven geteeld. Nadat Van der Stel naar Zuid-Afrika was vertrokken, nam daar en door zijn toedoen de wijnbouw een vlucht. Het zou leiden tot de productie van de beroemde zoete Vin de Constance of Constantia.
Ook in onze tijd zijn wijngaarden op buitenplaatsen te vinden. Een bekende wijngaard op een buitenplaats is bijvoorbeeld die van Hilverbeek te ’s-Graveland. Op de plek waar in de 17de eeuw perziken en ananassen werden geteeld en tegen de aanwezige slangenmuur 1635 peren en abrikozen groeiden, staan nu 2000 druivenstokken. Die stokken zijn in 2008 geplant. In 2011 kon men hier de eerste wijn bottelen. Op het eerdergenoemde Hof te Dieren bevindt zich ook nu nog een wijngaard, die 6.000 wijnstokken telt. In dit boekje staan tal van wetenswaardigheden. Zo werd tijdens de zomer ijs afkomstig uit ijskelders op buitenplaatsen ook benut om er de rode of witte wijn van de bewoners en hun gasten mee te kunnen koelen. RD
Wijnkronieken. Twintig eeuwen Nederlanders en wijn is rijk geïllustreerd en verscheen bij Uitgeverij Het Zwarte Schaap. Het boek is gebonden en telt 128 pag. Het boek is verkrijgbaar in de betere boekhandel en via mariella@wijnkronieken.nl
ISBN 978 94 9282 10 34. Prijs; € 14,95