Tussen Kunst en Kader. Mijn belevenissen op kasteel het Nijenhuis 1974-2002

Het gemak van een boek in eigen beheer uitgeven, is dat elk al dan niet belangwekkend verhaal door iedere auteur voor een breder voetlicht geplaatst kan worden. Albert Steenbergen bezorgde een boek waarbij zijn eigen ervaringen op Museum de Fundatie / Kasteel het Nijenhuis te Heino deelt. Hij treedt samen met zijn echtgenote Vivian in 1974 in dienst bij dit museum waar op dat moment directeur-bewoner Dirk Hannema de scepter zwaait. Hannema was daar beland na zijn echec als directeur van Museum Boymans van Beuningen na de aankoop van het schilderij De Emmausgangers van Han van Meegeren. Hij was hierbij de stellige overtuiging toegedaan dat dit een authentiek werk van de Delftse 17de-eeuwse meester Johannes Vermeer was. Niet gehinderd door al te veel kunsthistorische kennis en vooral vertrouwend op eigen waarneming kocht hij dit werk destijds voor een hoog bedrag aan. Daarnaast was zijn positie onhoudbaar wegens een niet geheel onomstreden houding tijdens de bezettingsjaren. Al met al reden voor hem om zich op Het Nijenhuis terug te trekken uit publieke functies en daar met zijn eigen collectie en vele schenkingen een nieuw museum te vestigen.

De auteur werkte mee aan de inspanningen van Hannema om van het kasteel een bloeiend museum te maken. Steenbergen beschrijft die jaren uitgebreid: hoe zijn vrouw kookt voor Hannema, hoe de collectie werd beheerd, hoe men met bezoekers omging en met de omgeving. Ook komen aardige voorvallen aan bod uit het privéleven van zijn bijzondere werkgever. Later, na de dood van Hannema en het aantreden van Peter Gatacre als nieuwe directeur, volgde een periode van reorganisatie, verdere professionalisering en consolidatie. Dat was ook het moment waarop de provincie Overijssel zich intensiever met de gang van zaken op dit kasteel met een museale functie ging bemoeien. Overigens is Catacre aan nazaat van Victor de Stuers, de man die in ons land het initiatief nam tot het eerste nationale beleid rond cultuur en (teken)onderwijs. Hij is de man die het pamflet “Holland op z’n smalst” schreef, waarin hij een aanklacht richtte naar de toenmalige samenleving over de wijze waarop ons land omging met ons cultureel erfgoed. 

Zowel over Hannema als over Gatacre schrijft Steenbergen in positief-kritische woorden met een waarderende ondertoon. Dit geldt minder voor de directeur die Gatacre opvolgde en die niet eenmaal bij naam in zijn boek wordt genoemd. Op basis van een totaal verschil van visie tussen directeur en staf ontstond toen een periode die door Steenbergen als een schrikbewind is ervaren. Boeiend om te lezen. Los van het feit dat dit boekje een aardige documentatie is van hetgeen in de periode 1974-2002 op Het Nijenhuis gebeurd is, biedt het tegelijk een alleraardigst kijkje achter de schermen van een provinciaals museaal benut kasteel aan het einde van de vorige eeuw. Dat lijkt heel vaak neer te komen op teveel taken voor te weinig mensen. Ik hoop van harte dat die realiteit voor onze ruim zeventig museaal benutte kastelen en historische buitenplaatsen niet meer van toepassing zal zijn. RD.

Tussen Kunst en Kader. Mijn belevenissen op kasteel het Nijenhuis 1974-2002, verscheen bij Boek-Scout. Het is een paperback-uitgave en telt 118 pagina’s.

Albert Steenbergen, Tussen Kunst en Kader. Mijn belevenissen op kasteel het Nijenhuis 1974-2002, Soest 2019.
ISBN 9789463894722   
Prijs: € 18,50 (boekje wordt kosteloos toegezonden)

Scroll naar boven