Dit boek verscheen in 2023 en is van een inleiding voorzien van de hand van Erik A. de Jong. Zijn inleiding werpt licht op de historische context van het boek en op de actuele relevantie van deze kennis. Het betreft een in 1838 geschreven heruitgave van een tuintractaat dat vermoedelijk toebehoorde aan een tuinbaas die, ook weer vermoedelijk, op een buitenplaats zijn brood verdiende. Het origineel berust bij een van de oprichters van Het Landje van De Boer. Dit landje is een circa kwart hectare grote moestuin met boomgaard, kas, keuken en kapschuur. Het bevindt zich tussen Overveen en Bloemendaal. In de afgelopen vijftien jaar hebben vrijwilligers van dit landje een paradijs gemaakt. Bij gelegenheid van het 15-jarig jubileum van deze tuin verscheen deze herdruk. Het was een cadeau voor de vrijwilligers, voor de vele vrienden van het Landje en is op een enige plekken te koop.
Het boek is feitelijk een jaarrond dagboek van een tuinier uit 1838. Hij stelde nut, schoonheid van planten, heesters en bomen op zijn domein centraal. Dit overzicht van seizoenswerk in de tuin vangt dan ook in januari aan en eindigt met de opsomming van werkzaamheden in december. Zoveel in dit boekje is nog te volgen en te begrijpen. Neem bijvoorbeeld het inleidende woord op de maand maart; “De lentemaand, die voorloopster van het schoone seizoen, is een der maanden, die aan den Boom- en Bloemkweeker, den Hovenier en Warmoesenier, de meeste werkzaamheden verschaffen: geen enkele dag mag verzuimd worden, en wanneer, op eenige zeer ongunstige dagen, de wedergesteldheid zoodanig is, dat zij alle werk, in de open lucht, volstrekt verhindert, dan worden die weinige dagen besteed tot verrigting van zoodanig”. Dat was toen zo maar velen die nu in moestuinen, al dan niet op buitenplaatsen, actief zijn (en dat zijn er in ons land velen) kennen deze constatering en de gevolgen ervan. Het boek bevat de integrale, goed leesbare tekst van de tuinbaas die het schreef en is voorzien van meer dan zijn beschouwingen. Veel tips, adviezen voor werkwijzen, plantadviezen met plantlijsten, etc.
Uit de teksten is af te leiden dat twee eeuwen geleden elke tuinier circulair bezig was. Zonder kunstmest en pesticiden, met grote deskundigheid. Met elk stukje grond bedekt door onder andere polycultuur. Maar dat heette toen anders. Gelukkig zijn er op veel plekken in ons land velen die daarvan de waarde inzien en toepassen en is dit boekje feitelijk een haast tijdloos document.
Tuinkunst 1838 is een heruitgave van deze rijke bron van kennis, voorzien van een inleiding, tekeningen en uitgebreide indexen. Het boek is gebonden, heeft een harde kaft en een leeslint, telt 420 pagina’s, heeft uitgebreide registers en kost € 17,50.
Het is te koop op het Landje tijdens openingstijden (raadpleeg de website www.landjevandeboer.nl). Het is eveneens te koop bij Athenaeum Boekhandel in Haarlem en ook in hun webshop.
Anonymus, Tuinkunst 1838 Tuintradities met toekomst
ISBN 978 909 037 13 44
Prijs € 17,50