  
De provincie Gelderland ziet historische landgoederen en buitenplaatsen als identiteitsbepalende fenomenen (‘parels’) voor verschillende Gelderse streken. Het gaat met name om de Veluweflanken, de Zuidelijke IJsselvallei en de Graafschap. In het rivierengebied vormen de vele kastelen een waardevolle, aantrekkelijke collectie erfgoed. Het erfgoed is ook belangrijk voor de Gelderse vrijetijdseconomie. Gedeputeerde voor o.a. cultuur en erfgoed is Peter Drenth (CDA).
De waarde van historisch erfgoed
De provincies Gelderland en Utrecht lieten in 2012 de baten onderzoeken van de aanwezigheid van historische landgoederen en buitenplaatsen (‘Instandhouden loont’, Witteveen+Bos, juli 2012). Hun waarde bleek verrassend hoog: als vestigingsplaatsfactor voor wonen en werken en als bijdrage aan de natuur en de vrijetijdseconomie. De eigenaren van de landgoederen en buitenplaatsen bleken echter weinig baat van hun bezit te hebben. Sindsdien steunt de provincie Gelderland de eigenaren via verschillende programma’s.
Programma Ontwikkelen met kwaliteit
Onder het adagium ‘Ontwikkelen met kwaliteit’ maakt de provincie afspraken met landgoedeigenaren over duurzame instandhouding van de landgoederen en de daar voorkomende kwaliteiten. De provincie biedt financiële ondersteuning bij het realiseren van landschapsdoelen. Als er ruimtelijke ontwikkelingen nodig zijn voor het duurzaam voortbestaan van een landgoed als economische eenheid, dan zoekt de provincie samen met de eigenaar naar de mogelijkheden. Eigenaren die hun landgoed willen ontwikkelen, krijgen daartoe de mogelijkheden, mits de ontwikkeling past bij de monumentale kwaliteiten.
Een bloeiend cultuur- en erfgoedklimaat
Historische buitenplaatsen behoren tot de collectie Gelderland, net als de beschermde dorpsgezichten, archeologische monumenten en vestingwerken. De provincie wil met eigenaren, organisaties en andere overheden werken aan het behoud van de kwaliteit ervan.
De provincie acht ook het vertellen en beleven van de Gelderse verhalen van belang voor een bloeiend cultuur- en erfgoedklimaat – zo is in de koersnotitie ‘Beleef het in Gelderland’ beschreven. Zij wil daarom de geschiedenis van Gelderland verankeren in de identiteit van de Gelderse regio’s en ook de maatschappelijke rol van musea versterken. Bovendien faciliteert de provincie cultuureducatie en intensiveert zij de presentatie van collecties beeldende kunst die met Gelderland verbonden zijn.
Samen voor Gelderland
In het coalitieakkoord Samen voor Gelderland 2019-2023 stelt het College van Gedeputeerde Staten actief te willen zijn in de energietransitie via innovatie, energiebesparing, hernieuwbare energie en uitbouw van een energie-infrastructuur. Op het gebied van recreatie en toerisme ligt het accent op de verdere ontwikkeling van Gelderse regio’s. Te intensieve recreatie ten koste van natuurkwaliteit zal worden vermeden.
Wat betreft erfgoed wil men Gelderse musea stimuleren hun organisaties toekomstbestendig te maken en wordt gekeken naar een (her)invoeren van de Gelderse Museumdag. Restaureren, herbestemmen en verduurzamen van monumenten wordt gestimuleerd. Vanuit het idee, dat landgoederen en bosgebieden de parels van Gelderland zijn, wil men eigenaren meer ruimte geven om te ondernemen, waardoor zij tot beter beheer in staat zijn.
Prioriteiten erfgoed 2021-2024
De provincie kiest voor een uitgangspuntennotitie en niet voor een met meerjarige doeleinden uitgewerkt erfgoedbeleid om snel en flexibel in te kunnen spelen op belangrijke actuele ontwikkelingen, zoals Covid-19. Ook de samenhang tussen provinciale beleidsterreinen valt hiermee te versterken. Via het programma SteenGoed Benutten kan bijvoorbeeld een invulling van een monumentaal pand of leegstaande kerk worden gevonden. En de culturele infrastructuur is van belang voor het vestigingsklimaat en krijgt daarom een plaats in een gebiedsagenda.
De provincie ziet bij het ondersteunen en ontwikkelen van cultuur en erfgoed verschillende rollen voor haar. In subsidieverstrekking wordt de drempel voor aanvragers eenvoudiger, zodat ook vrijwilligers gemakkelijker subsidie kunnenaanvragen. Ook deze beleidsperiode zal er sprake zijn van structurele subsidies en incidentele subsidies om ontwikkelingen te stimuleren en accenten te leggen. Verder zullen bestaande samenwerkingsverbanden in de sector worden geïnventariseerd en zal gezamenlijk worden bekeken hoe deze samenwerkingen toekomstbestendig gemaakt kunnen worden. in de Cultuur-en Erfgoedpacten tussen gemeenten en instellingen ziet de provincie een gewaardeerd instrument dat zij samen met deze partijen wil doorontwikkelen, juist om de regionale identiteiten ruimte te geven. Bestaande regelingen, zoals die voor musea, voor producties en festivals krijgen een plaats binnen de Pacten.
De provincie wil de kennis over geschiedenis en erfgoed verbinden met actuele maatschappelijke vraagstukken. Zij werkt daarvoor samen met de Radboud Universiteit, Erfgoed Gelderland en Omroep Gelderland. De provincie zal verder eigenaren helpen, met expertise en ook financieel, bij restauraties, herbestemmingen en verduurzaming mogelijk te maken. Hierbij zal zij ook een gebiedsgerichte aanpak hanteren. In samenwerking met het programma Energietransitie zullen er in drie gebieden pilots worden uitgevoerd.
Met de Monumentenwacht, het Gelders Genootschap, het Gelders Restauratiecentrum, Gelders Landschap en Kastelen en de Stichting Oude Gelderse Kerken zal de provincie de samenwerking voortzetten in de Gelderse Erfgoed Alliantie. Concrete projecten en het bevorderen van innovatie en kennisdeling staan daarin centraal.
In het Samenwerkingsverband Erfgoed, gefaciliteerd door het Gelders Genootschap, zal de provincie de Gelderse gemeenten ondersteunen in hun erfgoedbeleid en de uitvoering daarvan. Daarmee moeten cultuurhistorische gebiedskenmerken van de Provincie Gelderland versterkt worden. Een van de belangrijkste taken is de organisatie van het Planoverleg Cultuurhistorie Gelderland, waarin Spreekuur, Bouwplanoverleg en Ruimtelijk Planoverleg geïntegreerd zijn. Het gaat hierbij om de (verplichte) advisering in het kader van de omgevingsvergunning.