sKBL Studiedagen

2023

Samen met het Gilde van Tuinbazen, de Nederlandse Tuinenstichting (NTs) en Heilien Tonckens organiseeert stichting Kastelen, historische Buitenplaatsen & Landgoederen (sKBL) ook dit jaar weer een studiedag over Stinzenplanten. Wij nodigen u hiervoor graag uit. De bijeenkomst vindt plaats op donderdag 20 april 2023 van 10.00 – 16.00 uur en begint in het dorpshuis De Bining, Wylde Tulpstrjitte 2 in Koarnjum (Cornjum). 

Het programma vangt aan met enige voordrachten door vier sprekers met kennis van beheer, verzorging en de vermeerdering van stinzenplanten. Zij gaan in op het belang en de waarde van cultuurhistorisch onderzoek naar stinzenplanten. Verder lichten ze aan de hand van praktijkvoorbeelden toe, hoe zorgvuldig beheer kan worden gedaan en welke keuzes hierin gemaakt kunnen worden. Het ochtendprograma wordt geleid door moderator Heilien Tonckens.

Programma
10.00-10.30	Ontvangst met koffie/thee en lekkers
10.30-11.00	Welkomstwoord door Yvonne Molenaar (sKBL) en moderator Heilien Tonckens. Zij geeft de eerste voordracht, getiteld: De wilde narcis, wilde plant of stinzenplant, en zijn vermeerdering.
11.00-11.30	Ada Willie (landschapsarchitect met een specialisatie in begraafplaatsen) spreekt over Stinzenplanten op begraafplaatsen: belangrijke aanvulling op de bloeiboog van funeraire oases.
11.30-12.00	De derde spreker is Johan Tamminga. Hij is als bestuurslid van de Martenastate betrokken bij de instandhouding van het park van Martenastate dat rijk is aan stinzenplanten. Hij spreekt over De ‘taak’ van vrijwilligers in het beheer van stinzenplanten.
12.00-12.30	De laatste voordracht van deze morgen geeft hoogleraar botanie Joop Schaminée. Hij spreekt over Stinzenplanten en het botanisch erfgoed in Nederland; over standplaats, behoud en borging.
12.30-13.45	De lunch bestaat uit soep, luxe broodjes en Fries suikerbrood met koffie/thee en melk.
13.45-15.30	Middagexcursie. U heeft de keuze voor een bezoek aan de op loopafstand gelegen (1) Martenastate met zijn familiegraf en het kerkhof. Hier zijn recentelijk uitbreidingen gerealiseerd. U kunt ook kiezen voor (2) Dekemastate, dat op tien minuten rijden met de auto in het nabijgelegen Jelsum ligt. Ook hier vindt u een rijke stinzenflora in het parkbos en langs de oprijlaan. Op beide plekken staan deskundige begeleiders klaar om u rond te leiden.
15.30-16.00	Het programma vangt aan met enige voordrachten door vier sprekers met kennis van beheer, verzorging en de vermeerdering van stinzenplanten. Zij gaan in op het belang en de waarde van cultuurhistorisch onderzoek naar stinzenplanten. Verder lichten ze aan de hand van praktijkvoorbeelden toe, hoe zorgvuldig beheer kan worden gedaan en welke keuzes hierin gemaakt kunnen worden. Het ochtendprograma wordt geleid door moderator Heilien Tonckens.twisselen.

Voor wie?
Deze studiedag is bedoeld voor eigenaren/beheerders van historische tuinen en parken, voor tuinbazen en voor vrijwilligers die direct betrokken zijn bij de instandhouding van deze tuinen en parken. De deelnamekosten bedragen € 55,- voor donateurs van sKBL, NTs en leden van het Gilde van Tuinbazen. Het gereduceerde tarief geldt per boeking tot een maximum van twee personen. Niet leden/donateurs betalen € 65,-. U kunt zich aanmelden via het digitale aanmeldformulier en door tegelijk de deelnamekosten voldoen.
Als u een dieetverzoek heeft, kunt u dat bij de aanmelding aangeven. We houden hier zoveel mogelijk rekening mee.

Wij zien er naar uit u op donderdag 20 april 2023 vanaf 10.00 uur in Koarnjum te ontvangen.

.

Eerdere studiedagen

2022

21 oktober 2022
Thema: Symposium Klimaatrobuuste toekomst voor de Gelderse Buitenplaatsen
Landgoed Middachten i.s.m. provincies Gelderland, Utrecht en Zuid-Holland, gemeente Zeist, Utrechts Landschap en Utrechts Particulier Grondbezit

sKBL werd hartelijk ontvangen door Franz Graaf zu Ortenburg (Landgoed Middachten) voor het symposium Klimaatrobuuste toekomst voor de Gelderse buitenplaatsen. Het gemêleerde publiek van eigenaren, beheerders en tuinbazen van historische buitenplaatsen, deskundigen, beleidsambtenaren en geïnteresseerden kon genieten van een keynote, interactieve workshops, een panelgesprek en tot slot een mooie rondleiding. De middag stond geheel in het teken van de urgentie voor een klimaatrobuuste aanpak op buitenplaatsen, de zoektocht naar samenwerking en het aanhaken op maatschappelijke ontwikkelingen. Verder lezen? Via het Platform Klimaatrobuuste Buitenplaatsen worden de opgedane kennis en ervaringen gedeeld met andere eigenaren, beheerders en betrokkenen.

29 september 2022
Thema: Slotsymposium De vitale buitenplaats voor de toekomst bewaard 
Buitenplaats Amerongen i.s.m. Provincie Utrecht en mede mogelijk gemaakt door ondersteuning van de provincies Zuid-Holland en Overijssel alsmede een fonds dat anoniem wenst te blijven

Op een mistige donderdagmorgen in september ontving sKBL eigenaren en beheerders van KBL, terreinbeherende organisaties, beleidsmakers en direct betrokkenen bij de instandhouding van KBL op Buitenplaats Amerongen voor het slotsymposium Vitale buitenplaatsen hebben de toekomst. Diverse sprekers stonden stil bij de vraag hoe wij in de komende jaren op verantwoorde wijze zorgzaam en zo goed mogelijk met de prachtige domeinen van KBL om moeten gaan. De dag werd afgesloten met de overhandiging van de Toekomstagenda Vitale Buitenplaatsen hebben de toekomst! aan Hiltje Keller, plaatsvervangend voorzitter van de Provinciale Staten van de provincie Utrecht, met het verzoek deze voor te leggen aan de andere provincies. In de Toekomstagenda heeft sKBL aanbevelingen geformuleerd met betrekking tot de instandhouding en vitaliteit van buitenplaatsen.
Lees hier het hele verslag.

14 april 2022
Thema: Stinzenplanten en het belang van zorgvuldig beheer
Landgoed Fraeylemaborg te Slochteren

Samen met het Gilde van Tuinbazen, de Nederlandse Tuinenstichting (NTs) en Heilien Tonckens organiseerde stichting Kastelen, historische Buitenplaatsen & Landgoederen (sKBL) een studiedag over Stinzenplanten en het belang van zorgvuldig beheer voor eigenaren/beheerders van historische tuinen en parken, voor tuinbazen en voor vrijwilligers die direct betrokken zijn bij de instandhouding van deze tuinen en parken.

De veel bekeken digitale studiemiddag in april 2021 over stinzenplanten vanuit Huis Landfort te Megchelen bood veel inleidende informatie over het onderwerp, waarom stinzenplanten bijzonder zijn en hoe je bestaande en nieuwe stinzenplantencollecties op een verantwoorde manier kunt onderhouden. In deze fysieke studiemiddag (we mochten weer) stonden de vragen centraal, die toen gesteld werden. Er werden vragen gesteld zoals: Voor welke soorten moet ik wel dan niet kiezen? Hoe en wanneer mag ik maaien? Hoe en welk zaad is er te oogsten? Hoe belangrijk zijn bodemschimmels? Wat is de beste grondsoort? Hoe zullen stinzenplanten reageren op klimaatverandering? Hoe te communiceren over het zorgvuldige beheer naar het grote publiek maar ook naar organisaties als gemeenten? Diverse sprekers gingen in op het belang en de waarde van cultuurhistorisch onderzoek naar stinzenplanten en lichten aan de hand van praktijkvoorbeelden toe hoe zorgvuldig beheer kan worden gedaan en welke keuzes hierin gemaakt kunnen worden. De prachtige en leerzame middag werd afgesloten met een begeleidde rondleiding door het park van Landgoed Fraeylemaborg.

11 maart 2022
Thema: Wiebe Adema Symposium Van leven op de edele state naar visies op landschap en erfgoed 
Campus Fryslân te Leeuwarden i.s.m. Dekema State

Vrijdag 11 maart jl. organiseerde sKBL – in samenwerking met Dekema State – in Leeuwarden het symposium ter nagedachtenis van Wiebe Adema, een man met grote inzet voor de Friese stinzen en states. In aanwezigheid van 150 deelnemers, in het bijzonder Anne Marie Adema, hebben tal van sprekers een bijdrage geleverd aan deze bijzondere dag. De dag was gevuld met lezingen, die de vele facetten van de buitenplaatscultuur toelichten, maar om met de woorden van Yme Kuiper, emeritus hoogleraar kastelen en buitenplaatsen aan de Rijksuniversiteit Groningen, te spreken: ‘We hebben het in Friesland niet over buitenplaatsen, maar over stinzen en staten, die een geheel eigen identiteit hebben.’ Kuiper had een belangrijke verbindende rol als openingsspreker en als auteur van de landschapsbiografie van Dekema State, die centraal stond op het symposium.

In zijn openingslezing besprak Yme Kuiper de vrouwenlevens op de edele staten van Dekema en Hinnema. Piet Bakker (Universiteit van Amsterdam) betoogde hoe de Friese adel als drijvende kracht fungeerde achter de Friese schilderkunst in de zestiende eeuw. In de eeuwen daarna waren porselein en damast voor de adel om mee te pronken. Eline van den Berg (Nationaal Keramiekmuseum Princessehof) vertelde hoe die kostbare porseleinstukken werden aangekocht in het Oosten en verscheept naar Friesland en Sanny de Zoete lichtte toe hoe het personaliseren van tafellakens en servetten bijdroeg aan de status van de adel. Onder het genot van een lekkere lunch konden deelnemers van binnen en buiten het werkveld van gedachten wisselen over de boeiende lezingen. Na de pauze was het de beurt aan sprekers met een expertise in groen erfgoed.

Lenneke Berkhout (sKBL), die kort geleden promoveerde op de tuinbazen in dienst van de Oranjes, sprak over de uitstraling van de nuts- en siertuinen van de Friese Nassaus. In de voordracht van Willemieke Ottens (RU Groningen), die de laatste hand legt aan haar proefschrift, stond de relatie tussen de landgoedeigenaar en pachter op Leuvenum en De Bannink in de twintigste eeuw centraal. De laatste spreker, Meindert Schroor (Waddenacademie), ging in op de relatie tussen de adel en de opkomst van natuurbescherming in Friesland.

Na afloop was er tijd om na te praten tijdens de borrel in het Fries Museum. sKBL kijkt met genoegen terug op een geslaagde dag! De positieve reacties heeft de organisatie met vreugde ontvangen.

2021

22 april 2021
Thema: Stinzenplanten – bijzondere voorjaarsplanten onder een Friese naam
Koetshuis op Huis Landfort te Megchelen (livestream) i.s.m. het Gilde van Tuinbazen, de Nederlandse Tuinenstichting en het Prins Bernhard Cultuurfonds

Bonte krokus, holwortel, bostulpen, knikkende vogelmelk, Haarlems klokkenspel. Ze zijn een feest voor het oog en een aankondiging van de lente. Deze voorjaarsbollen voor de verwildering zorgen voor kleurrijke velden in tuinen en parken. Het zijn de juweeltjes van het voorjaar deze bollen voor de verwildering. Vanaf de 16de eeuw is men al begonnen deze verwilderingsbollen aan te planten op kastelen, historische buitenplaatsen en landgoederen en bij huizen van notabelen. Maar ze zijn ondertussen ook te vinden in pastorietuinen, stadswallen, begraafplaatsen en de oudere stadsparken. De belangstelling voor stinzenplanten neemt toe, zowel bij eigenaren en beheerders van kastelen, buitenplaatsen en landgoederen als bij het grotere publiek. Deze opbloeiende interesse is mooi, maar vraagt tegelijkertijd om bewustzijn over het historische karakter van en zorgvuldige omgang met deze bijzondere stinzencollecties. Zie hier het volledige programma.
Kijk hieronder de livestream terug of lees hier het verslag met de gestelde vragen tijdens de uitzending.

.
Jammer genoeg konden er verder geen (fysieke) studiedagen in 2021 worden georganiseerd.

2020

6 februari 2020
Thema: Verkenning samenwerking eigenaren die op hun kasteel of buitenplaats een B&B hebben
Buitenplaats Middachten in De Steeg

Jammer genoeg konden er verder geen (fysieke) studiedagen in 2020 worden georganiseerd.

2019

27 september 2019
Thema: Verantwoord besparen op energiekosten van kastelen, buitenplaatsen en landgoederen
Landgoed Elswout te Overveen
Lees hier het verslag

26 augustus 2019
Thema: Klimaatadaptatie bijzondere tuinen
Huis Bergh te ’s-Heerenberg i.s.m. Nederlandse Tuinenstichting
Lees hier het verslag.  

13 juni 2019
Thema: Daar heb je vrienden voor – Vrienden en KBL  
Kasteel Groeneveld te Baarn
Lees hier het verslag.   

2 april 2019
Jaarlijkse bijeenkomst voor kasteel- en buitenplaatsmusea 
Kasteel Wijchen te Wijchen
Lees hier het verslag.  

19 februari 2019 
Thema: Tuinbaas en vrijwilligers
Buitenplaats Schoonoord te Doorn i.s.m. Gilde van Tuinbazen  
Lees hier het verslag.  

2018

22 november 2018
Thema: Kastelen, buitenplaatsen en landgoederen: hoe heeft u het bestuurlijk en organisatorisch geregeld?
Theater Concordia te Haastrecht

16 oktober 2018
Thema: Hoe vertalen gemeenten het Rijksbeleid (Omgevingswet) / Erfgoed Telt) naar gemeentelijk beleid als het om buitenplaatsen, kastelen en landgoederen gaat?
Provinciehuis Utrecht

24 augustus 2018
Thema: Naar een nieuw elan voor de historische moestuin
Landgoed Eyckenstein i.s.m. Nederlandse Tuinenstichting

21 juni 2018
Thema: Kasteel en buitenplaats vanuit verschillend perspectief
Kasteel Arcen i.s.m. het Prins Bernhard Cultuurfonds

23 april 2018
Thema: Kastelen en buitenplaatsen: wat laat u zien?
Kasteel Ammersoyen

6 april 2018
Jaarlijkse bijeenkomst voor kasteel- en buitenplaatsmusea
Huis Doorn te Doorn

2017

29 november 2017
Thema: De beleving op de buitenplaats
Duivenvoorde te Voorschoten i.s.m. het Prins Bernhard Cultuurfonds in het kader van de samenwerking van het Cultuurfonds met Provincie Zuid-Holland

15 september 2017
Thema: Rentmeesterschap 
Twickel te Ambt-Delden i.s.m. de Nederlandse Tuinenstichting

7 juli 2017
Bijeenkomst rond de boekpresentatie van Vrije Wandeling van Wybren Verstegen, over de natuurschoonwet
Hofwijck te Voorburg

19 juni 2017
Ensembles het behouden waard
Fraeylemaborg te Slochteren i.s.m. het Prins Bernhard Cultuurfonds, in het kader van de grote besteding van het fonds aan de Fraeylemaborg 

30 mei 2017
Thema: Marketing voor kasteelmusea 
Oostbroek te De Bilt i.s.m. Landschap Erfgoed Utrecht

10 april 2017 
Presentatie publieksonderzoek naar de beleving van kasteel- en buitenplaatsmusea
Loevestein te Poederoijen

7 april 2017 
Thema: Groninger borgen en borgtuinen
Piloersemaborg te Den Ham i.s.m. het Prins Bernhard Cultuurfonds

2016

15 juni 2016
Thema: De instandhouding van historische interieurs en groen op KBL
Landgoed Singraven te Denekamp i.s.m. het Prins Bernhard Cultuurfonds

14 maart 2016
Thema: Verkenning samenwerking kasteel- en buitenplaatsmusea
Muiderslot te Muiden

2015

19 november 2015
Thema: Duurzaam vrijwilligersbeleid
Kasteel Geldrop in Geldrop

24 september 2015
Thema: Duurzaam vrijwilligersbeleid
De Mauritshoeve in Bilthoven

29 juni 2015
Thema: Duurzaam vrijwilligersbeleid
Landgoed Twickel te Ambt-Delden