Peter van der Werff, Schot in de leegte. Een familiegeschiedenis van Bloemendaalse tuinbazen, Amsterdam 2017
De auteur van dit boek ging na zijn pensionering als cultureel antropoloog, waarin hij op meerdere internationale werkvelden werkte, actief aan de slag met zijn eigen herkomst en dus met zijn (vaders) familiegeschiedenis. Jaren geleden had zijn inmiddels overleden vader hem een door hemzelf nauwelijks bekeken pakket met familiepapieren overhandigd. Toen interesseerde het hem maar matig, maar mogelijk door het ouder worden en de wens meer grip te krijgen op zijn eigen afkomst, begon hij zich voor deze stukken te interesseren. Zijn onderzoek leidde hem naar het rivierengebied rond Arkel, waar een vroege voorouder al in 1825 werkt met het eerste stoomgemaal van ons land. Dit gemaal werd later naar de Cruquius verplaatst, waar het nog altijd is. Dan neemt een Gerrit van der Werff het bijzondere besluit om zijn geboortegrond te verlaten en moederziel alleen te gaan werken op de buitenplaats Bloemenheuvel in Bloemendaal. Dat behoorde toen tot het omvangrijke bezit van de familie Borski. Hij zou de eerste zijn van vier generaties tuinbazen en rentmeesters op buitenplaatsen in Kennemerland.
Op vlot geschreven wijze verbindt Van der Werff zijn eigen familiegeschiedenis aan het leven en gebruiken op buitenplaatsen in Kennemerland, de relatie met de eigenaren of zet ze af tegen algemene tijdsomstandigheden en gebeurtenissen. Op onderhoudende wijze verbindt hij uiteenlopende aspecten uit het sociale leven van de gefortuneerde bewoners aan die van zijn eigen familie. Zo was Anthony Fokker bevriend met een jong lid van de familie Cremer van Duin & Kruidberg waar ook een Van der Werff zakelijke belangen had. Soms is zijn gepsychologiseer van de karakters van zijn voorouders een beetje op de rand. De meesten lijden, zoals de auteur bij herhaling stelt, aan innerlijke leegte en contactarmoede. Vaak werden kinderen in deze familie emotioneel verwaarloosd. De titel van het boek houdt hiermee deels verband. Meerdere familieleden overschreeuwen zichzelf of vertonen bipolaire kenmerken waardoor zij sociaal onaangepast gedrag vertoonden. Toch krijgt zijn verhaal meer en meer vaart als de jaren 30 van de vorige eeuw aanbreken. Ook het relaas over wat zijn vader en diens broers en zus tijdens de oorlog meemaken, maakt indruk en verklaart veel. Van der Werff verweeft zelfs een soort plot in zijn verhaal dat hem in zijn eigen existentie diep raakt. Al met al is het een boek waarin je blijft lezen en men veel meer te weten komt over het leven op de buitenplaatsen in Kennemerland, welke gebruiken daar voorkwamen, hoe zij ten prooi vielen aan de verstedelijking en uitdijend wegennet, etc. Ook leest men over de werkzaamheden van tuinbazen en rentmeesters waardoor liefhebbers van deze monumentale complexen zeker wel aan hun trekken komen. RD
Schot in de leegte. Een familiegeschiedenis van Bloemendaalse tuinbazen verscheen bij Uitgeverij AMB te Diemen. Het is een paperbackuitgave en telt 382 pagina’s. Het boek is met zwart/wit foto’s verlucht.
ISBN 978 9079 9700 882 Prijs: € 24,50