We vertellen u niets nieuws, wanneer we constateren dat onze samenleving in korte tijd erg veranderd is. De gevolgen van het coronavirus zijn ook in de cultuur- en erfgoedsector aanzienlijk. Dit betreft vooral de publiekstoegankelijke kastelen, historische buitenplaatsen en landgoederen zoals museaal benutte KBL en KBL met horecagebruik of andere gastvrije vormen, zoals een B&B. Juist op het moment dat een nieuw seizoen op het punt stond te beginnen, bleef dit publiekstoegankelijke erfgoed gesloten. Het is extra zuur, omdat de bezoekcijfers over 2019 net als voorgaande jaren uitstekend waren en een stijgende lijn laten zien.
Bezoek in 2019
Voor de derde achtereenvolgende keer voerde sKBL een landelijk onderzoek uit onder de museaal benutte KBL om zo inzicht te krijgen in hun bezoekersaantallen tijdens 2019. Doel van ons onderzoek is het verkrijgen van inzicht hoeveel mensen er zijn geweest, waar zij vandaan kwamen, waarom ze een museaal benutte KBL bezochten, hoe ze het bezoek hebben ervaren, etc. Ook informeerden wij naar de wijze waarop deze musea hun marketing en promotie verrichtten.
Met ruim 2,5 miljoen bezoekers kan gerust worden gesteld dat de publieke belangstelling voor KBL ook in 2019 weer groot was. Het merendeel van de museale huizen geeft aan dat er in vergelijking met 2018 weer meer buitenlandse bezoekers waren. Meestal zijn dit groepsbezoeken door touroperators en individuele bezoekers afkomstig uit Duitsland, België en Engeland. Zij duidden hun bezoek vaak aan als een ‘aangename verrassing’ of een ‘kleinschalige en exclusieve ervaring’. Zij ervaren in historische buitenplaatsen ‘groene oases van rust en ontspanning’ en beleven er ‘unieke en authentieke momenten’. Ook prijst men het feit dat ze zo ‘goed bewaard en onderhouden zijn gebleven’. Met rondleidingen, tentoonstellingen/exposities en educatieprojecten richten de museale kastelen & historische buitenplaatsen zich voornamelijk op de kunst-, natuur- en cultuurliefhebbers en zeker ook op jonge gezinnen. Velen geven aan in de toekomst ook voor jongeren een aantrekkelijk aanbod te willen gaan ontwikkelen. Cultureel ondernemend als vele publiekstoegankelijke KBL moeten zijn, kan er veel op de locaties. Denk hierbij aan huwelijken, zakelijke en buitenevenementen, horeca (waartoe ook besloten diners behoren), overnachtingen, concerten, het gebruik als locatie voor film-, tv- en reclameopnames. Op de website zijn de belangrijkste cijfers terug te vinden.
Bezoek in 2020
Hoe anders is het beeld dit jaar. Alle publiekstoegankelijke KBL betreuren het, niet optimaal te kunnen functioneren met hun waardevolle maatschappelijke en educatieve diensten. Wekenlang waren huizen, tuinen/parken en horecamogelijkheden dicht of slechts zeer beperkt toegankelijk. In de afgelopen tijd zijn talloze educatieve activiteiten afgelast en van de ruim 10.000 vrijwilligers heeft het grootste deel noodgedwongen (en zelf verkozen) lange tijd thuis doorgebracht. Hun betrokkenheid is en blijft hoogst noodzakelijk voor het voortbestaan van dit monumentale erfgoed. Ook werden vrijwel alle evenementen (huwelijken, meetings, diners, etc.) geannuleerd.
Tijdens de verplichte sluiting verzorgden velen dankzij hun creatieve en ondernemende cultuur digitale presentaties van bijzondere collecties en/of brachten verhalen tot leven met behulp van vlogs, podcasts, lesmateriaal, virtuele rondleidingen, etc. Ook spande men zich in om op afstand de betrokkenheid van vrijwilligers vast te houden door hen bijvoorbeeld te informeren met nieuwsbrieven.
Het bezoek aan de toegankelijke natuurgebieden rond KBL nam in deze tijd juist toe. Daaruit blijkt dat veel mensen rust en troost vonden in de cultuurgroene erfgoederen.
Versoepeling maatregelen
Inmiddels is een nieuwe fase van de corona-crisis ingegaan en zijn de maatregelen versoepeld. Vanaf 1 juni 2020 kunnen publiekstoegankelijke KBL weer publiek ontvangen en vormen van horeca aanbieden. Er is door de museaal benutte huizen hard gewerkt aan de noodzakelijke aanpassingen, zoals verantwoorde looproutes, rondleidingen en audiotours, online ticketverkoop of reserveringssystemen om bezoekersstromen te kunnen reguleren en aanvullende hygiënemaatregelen. Dit is allemaal bedoeld om de bezoekers veilig en verantwoord te kunnen ontvangen. Met belangstelling volgen wij hoe dit gaat en hoe de omstandigheden rond corona zich voor onze KBL verder ontwikkelen. Daarom voeren wij wederom een onderzoek uit onder deze groep KBL. De voorzichtige resultaten tonen aan dat KBL nu in staat zijn om gemiddeld 50% van de gebruikelijke bezoekersaantallen te ontvangen. Gelukkig zijn de reacties van bezoekers zeer positief.
sKBL realiseert zich, dat het buitenplaatsenseizoen 2020 zeer uitzonderlijk zal worden. De komende maanden zullen gaan uitwijzen hoe groot de gevolgen zullen zijn voor de monumentale huizen We wensen alle ontvangende KBL veel succes bij de heropenstelling en ondersteunen graag waar mogelijk.