Gentleman naast de troon
Anton van de Sande, Nijmegen 2015
Frederik der Nederlanden maakte in zijn lange leven de troonsbestijging mee van zijn vader (Willem I), van zijn broer (Willem II) en die van zijn neef (Willem III). Dienstbaar zoals hij zich ten aanzien van de Oranjedynastie opstelde, was deze prins een bescheiden, haast verlegen man, die wijsheid, verstand en inzicht in zich verenigde. Gezien de grillige, soms opvliegende en zelfs agressieve karakters van sommige van zijn familieleden, was hij voor vele hovelingen, diplomaten en politici een verademing in de omgang en voor overleg, ook over staatszaken.
In deze biografie gaat Anton van der Sande, die onder andere emeritus bijzonder hoogleraar Vrijmetselarij aan de Universiteit van Leiden was, uitgebreid in op vrijwel onbekende telg uit de Oranjedynastie. Door zijn karakter en opstelling wist prins Frederik het Huis van Oranje door meerdere dynastieke stormen en rampen te loodsen. Zijn leven lang koesterde hij sympathie voor Pruisen. Dit kwam voort uit de omstandigheid dat hij daar zijn jeugd heeft doorgebracht en er een levenslange liefde opvatte voor alles wat met het leger te maken had. De auteur besteedt aandacht aan zijn rol in de Belgische onafhankelijkheidsstrijd, aan het opkomende Liberalisme en de veranderende politieke constellatie en ingrijpende grondwetswijzigingen in zijn tijd en aan Frederiks verbondenheid met de Vrijmetselarij, waarvan hij 65 jaar grootmeester-nationaal was.
Alhoewel ook vele voorvallen uit zijn privéleven de revue passeren, besteedt de auteur helaas weinig aandacht aan Frederik als grootgrondbezitter. Hij bezat talrijke buitenplaatsen en landgoederen in binnen- en buitenland en dit bezit wist hij door landaankopen telkens uit te breiden. Door dit omvangrijke groene bezit behoorde hij tot de hoogst aangeslagen belastingbetalers van ons land. Bij leven bezat hij onder andere te Wassenaar de buitenplaatsen Backershagen, Groot Hazenbroek, Ter Horst, Raaphorst, Eikenhorst en De Pauw. Op deze laatste plaats woonde hij met zijn vrouw Louise van Pruisen, die men ook wel aanduidde als prinses Frederik, en hun kinderen. Frederik hield hier een omvangrijke hofhouding aan. Ook bezat hij het tegen de Poolse grens gelegen, 835 hectare tellende landgoed Muskau. Ook meldt het boek weinig over Frederiks’ interesse in tuinarchitectuur en tuinkunst. Nu maar hopen dat dit boek zal leiden tot een vervolgstudie waarin juist deze meer persoonlijke aspecten aan bod zullen komen. (RD)
Anton van de Sande, Prins Frederik der Nederlanden 1797-1881. Gentleman naast de troon,
Nijmegen 2015
Gebonden uitgave, 352 pagina’s.
Prijs € 27,50 tot 1 augustus 2015. Daarna € 32,50.
ISBN 978 94 6004 122 8