Megchelen, 16 maart 2021
Laatst kreeg sKBL het verzoek een inhoudelijke bijdrage te leveren aan een bijeenkomst van publiekstoegankelijke KBL in Utrecht maar wel gezien in het licht van deze tijd. Onze insteek bij dat programma zal zijn om stil te staan bij het positieve dat op KBL als gevolg van de pandemie is gebeurd. Los van wegblijvende bezoekers, inkomstenderving en afwezige vrijwilligers, zijn vele KBL in korte tijd zeer inventief geworden met verbeterde digitale marketing en educatieve presentaties. Daarmee zijn de banden met vrienden en belangstellenden behouden en verstevigd. Bovendien zijn met geldelijke steun van het Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen veel websites of delen daarvan met bezoekersinformatie vertaald naar het Engels of Duits. Daarmee is de kennis over de ensembles met hun historische interieurs, tuinen en parken én mogelijkheden beter beschikbaar. Daarnaast organiseerden talloze kastelen en historische buitenplaatsen in de afgelopen periode allerlei inhoudelijke digitale presentaties over uiteenlopende onderwerpen. Die mogelijkheden in de toekomst blijvend te benutten, is een vrucht van deze nare periode. Ook is in het algemeen de belangstelling voor bos en park enorm toegenomen. Los van de soms te zware druk op flora en fauna, kunnen die bezoekersstromen in de toekomst van blijvende waarde zijn voor onze KBL.
Hoe het jaar 2021 er uit zal gaan zien, blijft vooralsnog ongewis. Op dit moment inventariseert sKBL de toekomstverwachtingen van de directies van de circa 75 museaal benutte kastelen en historische buitenplaatsen. De enquête-uitslagen zullen wij einde maart in een persbericht met de landelijke pers delen. Van harte hoop ik dat alle kastelen en historische buitenplaatsen in het komende seizoen weer meer of volledig toegankelijk zijn. Mogelijk gaat dit gepaard met wat vallen en opstaan. Er zijn echter wel veel nieuwe ervaringen opgedaan en iedere overleefde crises kan een organisatie weer sterker maken.
Wordt u onze nieuwe begunstiger?
In de afgelopen zeven jaar kregen wij geregeld het verzoek van particulieren om ons financieel wat te ondersteunen. Alhoewel wij dat heel plezierig vinden, was de stichting daarvoor structureel niet toegerust. In 2021 maken wij nu wel een start met het werven van particuliere donateurs. Bij het warm lopen, hebben zich inmiddels al veertien personen aangemeld, waarvan enkelen schenken op basis van de fiscale ANBI-regeling. Binnenkort ontvangt u van ons een mail met de uitnodiging om ook particulier donateur van sKBL te worden. Daarmee zou u ons zeer helpen het werk dat sKBL doet, te kunnen blijven doen. Als u besluit ons wat financieel te willen steunen, ontvangt u een informatief welkomstgeschenk en een invitatie voor een lezing met een onderwerp dat de Nederlandse kastelen, historische buitenplaatsen en landgoederen raakt. Voorts zullen wij incidenteel een excursie voor onze donateurs gaan organiseren. Onze belangrijkste reden om hiermee te starten, is om de stichting meer financiële armslag te bieden, zeker nu onze activiteiten in omvang toenemen. U kunt ons hiermee helpen en dat stellen wij zeer op prijs stellen.
Het Nederlandse kastelen- en buitenplaatsenlandschap
Onlangs deed de Nederlandse Kastelenstichting (NKS) een bericht uit dat zij zich over hun toekomst beraden. Men wil van kennisinstituut groeien naar een kennis gedreven organisatie. Voor dit besluit was wetenschappelijk onderzoek naar kastelen altijd het hoofddoel. Later kwam daar de organisatie van de Dag van het Kasteel bij. Die dag organiseert zij samen met provinciale erfgoedinstellingen. In de toekomst wil men zich gaan richten op bedreigingen op en rond Nederlandse KBL. Ook het zich wijzigende klimaat zal aandacht krijgen. Daarmee beweegt de NKS zich in de richting van Erfgoedvereniging Heemschut, die zich sinds jaar en dag als hoeder van het gebouwde en immobiele erfgoed opwerpt. sKBL blijft zich vooral richten om een breed en geïnteresseerd publiek blijvend te enthousiasmeren voor kastelen en historische buitenplaatsen. Daarnaast richten wij onze aandacht op algemene belangen die elk KBL in Nederland aangaan. Ons klimaatonderzoek in het kader van de Erfgoed Deal, waarbij wij onder andere hard werken aan een blauw/groene monitor, is daar een voorbeeld van. Die ‘deal’ is er dankzij onze goede en lange samenwerking met de provincies Zuid-Holland, Utrecht en Gelderland. Zo zijn beide organisaties in de toekomst op uiteenlopende wijzen van nut voor dit waardevolle erfgoed.
In dit kader is het goed nog eens te melden dat sKBL destijds werd opgericht toen het voortbestaan van de NKS zeer onzeker was. Het initiatief voor sKBL nam ik ter voorkoming dat geen enkele organisatie zich op een verbindende wijze nog zou inspannen voor dit type cultureel erfgoed. Eerder had ik in 2009 het initiatief genomen voor het Nationale Themajaar Historische Buitenplaatsen 2012. In dat jaar hoorden wij heel vaak de klacht dat er geen verbindende kennis over Nederlandse KBL voorhanden was. Men wist niet waar de KBL te vinden waren, hoe ze heten of wat er te doen was. Een digitaal overzicht ontbrak volledig. Vanaf 2014 is sKBL zich gaan inspannen om meer mensen voor de waarde en betekenis van KBL te interesseren en probeert meer mensen voor dit mooie, maar weinig begrepen erfgoed in te nemen. Immers, hoe meer mensen ze waarderen, hoe meer kans er is dat ze blijven bestaan. Dit is en blijft onze belangrijkste doelstelling, naast onze inspanningen om meer onderlinge samenwerking en kennisuitwisseling tussen de KBL te bevorderen.
Nieuwe Vrienden.
In januari besloot Landschapsarchitectenbureau Copijn zich in ons netwerk aan te sluiten. Een ervaren bureau dat vanouds vaak werkt op KBL.
Hoe 2021 ook gaat verlopen, ik wens u veel plezier tijdens een bezoek of wandeling op een KBL, zeker nu alle stinsen hun kopjes weer boven de grond steken. Hier geniet u in overvloed van al het monumentale moois dat bewaard is gebleven. Daarbij is het fijn, als u zich blijft realiseren hoeveel menselijke inspanning het kost om deze plekken te behouden.
©René W.Chr. Dessing
voorzitter sKBL / +31 (0)6 22 801 668