Bert Koene, Oranjeman Suideras 1743-1811. Een leven zonder toegeeflijkheid, Hilversum 2016.
Aan het einde van de 18de eeuw ontstaan grote spanningen in ons land tussen de gevestigde aanhangers van de stadhouder Willem V en partijen die veranderingen voorstaan. Deze laatsten stellen hun hoop op Napoléon en juichen de komst van de Fransen toe. Deze tijd maakt een einde aan oude tradities en gewoonten en biedt talrijke nieuwe figuren de kans op staatsbanen en bestuursfuncties. Oranje-aanhangers lieten dit niet zomaar gebeuren en vaak komt het tot conflicten, vechtpartijen en plunderingen. August Robbert van Heeckeren tot Suideras was edelman een fervent aanhanger van de Oranjes. Hij werd in 1743 geboren als een van de 19 kinderen van Transisalania gravin van Rechteren. Zijn vader Frans Jan van Heeckeren is vanaf 1740 landdrost van Zutphen en is daarmee een figuur met gezag. Overigens vervulden meer voorouders deze functie. In zijn tienerjaren overlijdt moeder en wordt zijn oudere zus Heilwich, die later abdis van een nonnenklooster wordt, een soort tweede moeder. Ook zijn broer Jacob Adolph blijft hem ondanks alles altijd helpen.
Het boekje bevat een biografie van een weinig gelukkig leven. August huwt Aleida Jacoba van Westreenen. Deze verbintenis is vanaf de eerste dag een mislukking niet in de laatste plaats vanwege de grote schulden die hij al voor zijn huwelijk had weten te maken en altijd zal blijven maken. Na een ogenschijnlijke schuldsanering wordt er getrouwd maar het huwelijkscontract sluit alle aansprakelijkheid op het kapitaal van de bruid op voorhand uit. Kort na hun huwelijksverbintenis huurt August De Cloese bij Lochem maar zij wenst onder geen beding een huurwoning te bewonen in een oord dat zij ziet als een plek waar “de akeligheid haar zetel verkozen lijkt te hebben”. Het is niet te volgen waarom Aleida kiest voor August en ook haar vader en broers waarschuwen haar voor dit huwelijk. Vermoedelijk heeft de lonkende adellijke titel de doorslag gegeven. Bovendien heeft Aleida haar leven lang last van hevige stemmingswisselingen.
Naarmate de tijd vordert, neemt de maatschappelijke en sociale onrust toe en valt August van Heeckeren op door zijn onverzettelijkheid en heethoofdigheid in zijn strijd tegen de patriotten. In 1799 tracht hij in de Achterhoek zelfs een gewapende opstand te ontketenen om zo de Oranjefactie weer op het kussen te krijgen. Aardig is dat dit verhaal zich afspeelt in tal van adellijke families in Oost-Nederland en dat meerdere buitenplaatsen het decor van geruzie en gedoe is. August is geparenteerd aan families die Molecaten bij Hattem, De Wiersse bij Vorden, Enghuizen bij Hummelo en Twickel bij Ambt Delden in hun bezit hadden. Kortom een interessant boek waarmee de lezer invoelbaar kan volgen wat er zoal speelde in de levens van de twee hoofdrolspelers in dit boek. (RD)
Oranjeman Suideras 1743-1811. Een leven zonder toegeeflijkheid is voorzien van vele (kleuren)foto’s, telt 174 pagina’s en is ongebonden. Uitgever is Uitgeverij Verloren.
ISBN 978 90 8704 566 1
Prijs: € 19,-