Frits van Oostrom, Nobel Streven. Het onwaarschijnlijke maar waargebeurde verhaal van ridder Jan van Brederode, Amsterdam 2017
Niet zelden zijn boeken over de middeleeuwen door een gebrek aan eenduidige bronnen aannemelijke verhalen. Een reden is, zoals Frits van Oostrom zelf schrijft, dat men vaak met te weinig ingrediënten een ‘taart’ moet zien te bakken. Het gevolg is dat er van alles en nog wat bij gefantaseerd wordt om toch maar een aantrekkelijk verhaal te kunnen brengen. In de archeologie is het vaak niet veel anders. Met Nobel Streven las ik een boek waarbij dit niet het geval is. Dankzij een zekere omvang in het bronmateriaal als gevolg van de kleurrijkheid van de hoofdpersoon Jan van Brederode, weet Van Oostrom een interessante analyse te maken van feiten en omstandigheden uit het leven van deze in de 14de eeuw levende ridder uit het voorname Hollandse geslacht Van Brederode.
Zonder in alle details te willen treden, beschrijft Van Oostrum de opkomst van het ridderlijke geslacht Van Brederode dat tot de meest vooraanstaande geslachten van Holland behoorde (ondanks het voorkomen van een barensteel in hun familiewapen) en reconstrueert op knappe wijze talrijke biografische details uit het leven van Jan van Brederode. Hij leefde van circa 1372 tot 1415. In dat jaar sterft hij als ingehuurde ridder (huurling) tijdens de fameuze slag van Azincourt in Frankrijk. Daar leverde de Engelse koning Henry V slag om Frankrijk in zijn bezit te krijgen. Jan was in die tijd inmiddels weduwnaar. Lang daarvoor was hij (strategisch) gehuwd met Johanna van Abcoude. Om hoge schulden te kunnen ontlopen, trad het echtpaar in bij respectievelijk de Kartuizers en de Dominicanessen. In de jaren als lekenbroeder bij de Kartuizers legde Van Brederode zich toe op de vertaling van het van oorsprong Franse werk Des coninx summe waarin hij excelleert onder andere door uitzonderlijk levendig taalgebruik.
Met behulp van archiefvondsten uit heel Europa reconstrueert Van Oostrum het bijzondere leven van Jan van Brederode waarbij hij tegelijk een leerzaam en compleet beeld van die tijd in Holland schetst. Tegen de achtergrond van de Hoekse en Kabeljauwse twisten en langs de lijnen van het gezag geeft Van Oostrom telkens ook details over de wijze waarop de adel op hun kastelen verbleef, hoe het landsbestuur functioneerde en de verschillende facties elkaar bevochten, dat ook vaak ten koste ging van kastelen. Ik las dit boek met bijzonder veel genoegen uit en genoot van het heldere beeld van de 14de eeuw dat mij werd aangereikt. Van Oostrum wekte die tijd tot leven en daar ben ik hem zeer erkentelijk voor. Van harte aanbevolen en een terechte winnaar van de Libris Geschiedenisprijs 2018. RD
Nobel Streven. Het onwaarschijnlijke maar waargebeurde verhaal van ridder Jan van Brederode is in 2017 uitgegeven door Uitgeverij Prometheus. Het is een gebonden uitgave die 384 pagina’s telt. Het boek is voorzien van illustraties.
ISBN 978 904 463 46 79. Prijs; € 24,99.
Er bestaat ook een digitale versie van dit boek.
ISBN 978 904 464 03 10. Prijs; € 14,99.