Aan de Dieze nabij Den Bosch ligt het gehucht Meerwijk dat in 1971 met die stad werd samengevoegd. Over de rivier ligt het dorp Engelen dat nu ook bij Den Bosch hoort. Een ouder huis Meerwijk ging hier rond 1850 ten onder en zette Hendrik Anton van Thije Hannes er een nieuw huis in Tudorstijl voor in de plaats. Over het eerdere kasteel, dat hier op een markant lag in een bocht van de Dieze, is weinig bekend. In de buurt lagen nog de buitentjes Dieszigt en Slotzigt. Net als elders bezaten Bossche notabelen in de omgeving van de stad op bereisbare afstand een buitenplaats. Dieszigt en nog een huis met tuin gingen werden samengevoegd tot de buitenplaats Meerwijk. Als de uit Wesel afkomstige Johan Willem Hannes (1714-1800) in 1766 de heerlijkheid Empel koopt, waartoe een vervallen slotje behoorde, betaalt hij de (Duitse) eigenaar ruim f 73.000,-. Dieszigt behoorde niet tot die koop maar vanwege het ontbreken van een representatief buitenverblijf (Hannes bleef nog lang in Utrecht wonen) koopt hij Dieszigt ook aan en zet er een nieuw huis neer, Meerwijk genaamd. Zo heette de ruïne die bij de heerlijkheid hoorde.
Het nieuwe Meerwijk is ontworpen door architect Arnoldus van Veggel. Naast vooral kerken, ontwierp hij ook de buitens De Schaffelaar (Barneveld) en Reeburg (Vught). De laatstgenoemde ging in 1952 ten onder en leek sterk op Meerwijk. Van Veggel bouwde in neogotische stijl en voorzag zijn ontwerpen van hoektorens en kantelen. De auteurs gaan in dit boek in op de verschillende ontwerpen van de buitenplaatsen. Op Meerwijk heeft opdrachtgever Hendrik Anton van Thije Hannes niet lang genoten van de nieuwbouw. Twee jaar nadat de bouw gereed kwam, overleed zoon Willem Hendrik op 19-jarige leeftijd en een jaar later zijn vrouw Charlotte Löben Sels. Dit verdriet veroorzaakte drie weken later zijn eigen dood. Weer drie weken later overlijdt zijn dochter Jacqueline van Thije Hannes bij een oom en tante die op de Velhorst bij Lochem woonden, aldus bronnen uit het (niet openbare) familiearchief Van Thije Hannes.
In de jaren die volgden beleefde Meerwijk een vele gebeurtenissen zoals het verleggen van de loop van de Dieze, opeenvolgende eigenaren, schulden en faillissementen, verbouwingen die het ontwerp verkrachtte, de vestiging van een fabriek van orgelpijpen, juridische geschillen en zelfs deed Meerwijk lang dienst als exclusief bordeel voor zakenlui. De auteurs doen in dit verzorgde boek een nauwkeurig en goed geschreven verslag van hun gedetailleerde en liefdevolle onderzoek naar de geschiedenis van het buitenplaatsje Meerwijk bij Den Bosch. Een geschiedenis die goed illustreert hoe onzorgvuldig en ruw men tot diep in de 20ste eeuw kon omgaan met monumenten zoals dit wonderlijke kasteeltje. RD
Meerwijk Buitenleven aan de Dieskant werd door Angrisa Heemkunde Kring in 2019 uitgegeven. Het is een gebonden uitgave dat 232 pagina’s telt en voorzien is van vele afbeeldingen die keurig bijeen werden gebracht door archivaris Jac Biemans.
Bertie Geerts & Rob Grubben, Meerwijk. Buitenleven aan de Dieskant, Engelen 2019.
ISBN 9789082976809
Prijs: € 29,95
Het boek is te bestellen via info@angrisa.nl