Door Henriette van Zwet – de Savornin Lohman
Maarten Maartens, pseudoniem van Jozua Marius Willem van der Poorten Schwartz (Amsterdam, 15 augustus 1858 – Doorn, 3 augustus 1915) was een Nederlandse schrijver die in het Engels schreef. Hij had een deel van zijn jeugd in Engeland doorgebracht en in het voorwoord van zijn eerste boek schrijft hij over zijn keuze voor het Engels als schrijverstaal: “I have dared to write in the language I love best”. Dit werd hem overigens in Nederland niet in dank afgenomen: befaamd in vooral Engeland, Amerika en Duitsland bleef hij in zijn eigen land een miskend figuur. De naam Maarten Maartens werd gekozen, zoals hij zelf zegt, “merely because it was an alias with a Dutch look that English readers might possibly be able to pronounce”.
Maartens trouwde in 1883 zijn jeugdliefde en nicht Anna van Vollenhoven (1862-1924). Met hun dochter Ada (1888-1944) betrok het echtpaar in 1903 het Maarten Maartenshuis, gebouwd in opdracht van Maartens, op het landgoed Zonheuvel te Doorn. Vermoedelijk is Maartens de architect. Uitgangspunten voor zijn ontwerp vormden zijn schrijversschap, zijn verzameling interieuronderdelen, de tuin en zijn gezin.
Hij kan geïnspireerd zijn door Huize Zuylestein te Leersum waar hij voorheen woonde. Ook Huize Snaafburg (afgebroken in 1790) kan een inspiratiebron zijn geweest.
Tot zijn dood in 1915 heeft Maartens er gewoond. Op 3 augustus 1915 overleed hij op de leeftijd van bijna 57 jaar. Zijn vrouw Anna overleefde hem negen jaar. In 1924 nam Ada van der Poorten Schwartz het initiatief om aan de Zonheuvel een sociale bestemming te geven. Zij maakte van het huis een internationaal centrum voor de jeugd en gaf het de naam Maarten Maartenshuis.
In 1974 werd het huis verkocht aan het Slotemaker de Bruïne Instituut. Sinds 1976 bewaakt de Stichting Maarten Maartens het culturele erfgoed van Maarten Maartens. Bijzonder is dat Maartens’ bibliotheek en de ontvangstzalen ongeschonden zijn gebleven.
In augustus en september 2015 wordt uitgebreid aandacht besteed aan het 100e sterfjaar van Maartens, met onder andere op 26 september een symposium, concert en andere activiteiten in de directe omgeving van het Maarten Maartenshuis.
Het landgoed is openbaar gebied. Het huis is dit jaar, vanwege de Herdenking, enkele malen geopend, overigens het hele jaar uitsluitend op afspraak en tijdens monumentendagen.