Bronbeek

Arnhem - Gelderland

Vriend van sKBL

De rentenier Hermen Steygerwalt (1768-1830) liet tussen 1817 en 1820 een buiten aanleggen bij een natuurlijke bron in de Veluwezoom bij Velp. Hij noemde het ‘Bronbeek’. Het aanvankelijk eenvoudige buiten kende achtereenvolgens meerdere eigenaars. Belangrijk was Carel Johan Verkouteren (1797-1865), die het oude huis in 1842 sloopte en op de fundamenten een neoclassicistische villa liet bouwen. Het park van ruim 8 ha liet verfraaien. In 1854 kocht koning Willem III (1817-1890) de buitenplaats. Hij breidde de villa uit, moderniseerde het park en liet bij de entree een portierswoning bouwen. Hij maakte weinig gebruik van zijn landgoed. In 1859 schonk hij Bronbeek aan de Staat der Nederlanden. Hij stelde daarbij als voorwaarde dat de Staat er een tehuis zou bouwen voor militairen die gediend hadden in het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL). Het hoofdgebouw van het ’Koloniaal Militair Invalidenhuis Bronbeek’ werd ontworpen door de befaamde architect Willem Nicolaas Rose en ging open op 19 februari 1863. De villa werd ambtswoning van de commandant. De tehuisbewoners hielden bijna een eeuw lang een gemengd agrarisch bedrijf op het landgoed in stand. Daartoe werd in 1912 een nieuwe boerderij op het buiten gebouwd. In het tehuisgebouw onderhielden zij de verzameling voorwerpen uit Nederlands-Indië, die in de loop der jaren aan Bronbeek geschonken waren. In 1960 is het landgoed naar ontwerp van de toenmalige Heidemij getransformeerd in een wandelpark. Daarbij zijn de historische structuur en gebouwen behouden. Er zijn nu veel gedenktekens en herdenkingsmonumenten te vinden. Een curiositeit in de zomermaanden is de plantenkalender. Nog steeds wonen er oud-militairen in het tehuisgebouw op het landgoed, maar nu van alle delen van de Nederlandse krijgsmacht. In hetzelfde gebouw is het museum over de Nederlands koloniale geschiedenis gevestigd. Het voormalige hospitaalgebouw van de Bronbekers is verbouwd tot een congrescentrum met Indisch restaurant