Ruïne van Brederode

Santpoort-Zuid - Noord-Holland

Vriend van sKBL

Met de Ruïne van Brederode worden de resten aangeduid van Kasteel Brederode bij Santpoort-Zuid. Het kasteel is in de tweede helft van de 13de eeuw gesticht door Willem I van Brederode (ca.1215–1285). Hij stamt af van de heren van Teylingen, die verwant waren aan de graven van Holland. Het kasteel vormde onderdeel van de hoge heerlijkheid Brederode, waarmee de heren van Brederode in de 13e eeuw door de graaf van Holland waren beleend. De naam Brederode verwijst naar een stuk bosgrond (Brede Roede) dat gerooid werd. Hierop is aanvankelijk slechts woontoren gebouwd. Rond 1300 is deze toren afgebroken en bouwt Dirk II van Brederode een vierkant kasteel. Tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten blijft Brederode trouw aan Margaretha van Beieren. Dit heeft een belegering door de Kabeljauw-gezinde Gijsbrecht II van Nijenrode tot gevolg. In deze strijd raakt het kasteel zwaar beschadigd en besluit men tot sloop. Na de verzoening in 1354 vangt de herbouw aan. Het zou niet meer worden gewoond en het moest een uitvalsbasis blijven voor de Hoeken, die onder aanvoering stonden van Willem van Brederode. Omdat de Hoeksen in 1426 Haarlem belegerden, verwoestten Kabeljauwen het zuidelijke gedeelte van het kasteel opnieuw en werd het Willem van Brederode verboden om het kasteel te “versterken, vastmaken of te bolwerken”. Dit stond herstel in de weg al restaureert men het noordelijke gedeelte in 1464. Tijdens de opstand van het Kaas- en Broodvolk in 1492 plunderen Duitse soldaten het kasteel. Sindsdien is het niet meer bewoond. In 1568 kwam het aan de Staten van Holland. Na het verlies van de Watergeuzen in de Slag op het Haarlemmermeer moest Haarlem zich in 1573 na het beleg van Haarlem overgeven aan de Spaanse soldaten. Hierbij wordt de Lancelot van Brederode door hen onthoofd en werd het kasteel geplunderd en in brand gestoken. In 1579 kreeg een zijtak van de familie Van Brederode de heerlijkheid weer in leen. Wolfert van Brederode (1649-1679), de laatste heer van Brederode, sterft hier en komt de ruïne weer terug bij de Staten van Holland. Bij de vorming van de Bataafse Republiek in 1795 zijn alle gewestelijke eigendommen genationaliseerd en werd de ruïne eigendom van de Staat der Nederlanden. Nu is het complex in handen van de Rijksgebouwendienst. In de 19e eeuw is de ruïne één van de eerste bouwwerken die in opdracht van de staat wordt gerestaureerd en krijgt het als eerste het predicaat rijksmonument.