Akerendam

Beverwijk - Noord-Holland

Vriend van sKBL

Akerendam wordt in 1636 aangelegd door de Amsterdamse koopman Jan Bicker (1591-1653). Net als veel andere succesvolle Amsterdammers creëert hij deze buitenplaats om tijdens de zomer de onwelriekende stad te kunnen ontvluchten. In zijn tijd noemt men Akerendam dan ook wel Bickers Hoffstee. De buitenplaats ligt dan aan het Wijckermeer en is direct per boot vanuit Amsterdam te bereiken. Om deze reden ontstaan vele buitenplaatsen aan de oevers van het Wijckermeer. Onder de akkers die Bicker voor de aanleg van de buitenplaats koopt, is een stuk land dat Den Aeck wordt genoemd. Deze naam houdt mogelijk verband met de vele aken of loofbomen die hier toen voorkwamen. Dit kunnen esdoornvarianten zijn geweest of zogenaamde Spaanse eiken. Die noemt men dan ook wel aeckenboom. De naam Akerendam duikt in 1724 voor het eerst in documenten op. Overigens bevindt zich in die tijd noordelijk van Haarlem een ambachtsheerlijkheid die Akendam heet. Tussen 1728 en 1756 krijgt het monumentale huis zijn huidige voorkomen en vermoedelijk stamt nu nog de achter het huis gelegen spiegelvijver ook uit die tijd. Rond 1800 bedraagt het grondoppervlak zeventien hectaren waarvan vanaf 1850 nog slechts tweeënhalve hectaren resteren. In die tijd verkoopt Adriaan Teding van Berkhout (1791-1874) het resterende deel van de buitenplaats aan Willem L. Sluyterman van Loo (1765-1875). Tegelijkertijd ondergaat de omgeving van de buitenplaats ingrijpende veranderingen door de aanleg van het Noordzeekanaal. In 1916 brengt een lid van de familie haar bezit onder in de Stichting Sluyterman van Loo. Legt deze stichting zich aanvankelijk toe op de huisvesting en verzorging van nette protestantse dames, tegenwoordig spant zij zich in voor het welzijn van ouderen én voor het behoud van Akerendam. De buitenplaats heeft onder de Tweede Wereldoorlog ernstig te lijden, waardoor restauratie noodzakelijk was. Van de hand van de landschapsarchitect Jan T.P Bijhouwer (1898-1974) is de formele tuin. Deze ligt ten zuidwesten van het huis en wordt eind jaren ’90 voorzien van nieuwe borders naar een ontwerp van Piet Oudolf (1944). Een uniek aspect in de tuin is de Frans classicistische vijver, die in 1966 bij baggerwerkzaamheden gedeeltelijk wordt teruggevonden en gereconstrueerd. Bij glad wateroppervlak weerspiegelt het huis in het water. Na 1980 krijgt de tuin elementen terug die vanouds thuishoren op een buitenplaats thuis horen. De ommuurde moestuin wordt teruggebracht en er worden een oranjerie, schuur en plantenkas gebouwd naar een ontwerp van de architect René Bosch van Drakenstein. Op Akerendam zijn huis en tuin nog een eenheid en dit geheel vormt een van de beter bewaard gebleven buitenplaatsen van ons land.