De Wiersse

Vorden - Gelderland

De Wedersche, Wyrsche, Wyersche en tenslotte Wiersse was aanvankelijk een uitgebreid gebied van broek-, weide- en bouwlanden, heidevelden en bossen. Een ‘wiers’ is o.a. ‘halfgedroogd hooi’ of een ‘rij of walletje van gedroogd hooi’. Weide- en hooilanden ligt in het verlengde van elkaar en is mogelijk de achtergrond voor de naam De Wiersse. In de beginperiode kent dit gebied meerdere eigenaren, bijv. de geslachten Van Hackfort en Van Vorden en uit 1288 dateert een eerste vernoeming, van huis ‘de Wedersche’. Na waarschijnlijk 1678 is er sprake van herbouw, de kelders en mogelijk enig muurwerk van het huidige huis dateren nog van voor dat jaar. 1678 is het jaar dat De Wiersse in eigendom van Enno Matthias ten Broeck komt en sindsdien is het in bezit van aangetrouwde families. Onder de Van Heeckeren’s wordt aan het begin van de 18de eeuw de kop (noord) van het T-vormige huis herbouwd, Waarschijnlijk dateren de halfcirkelvormige natuurstenen trappen bij de hoofdentree uit dezelfde periode. In 1855 moeten de Van Heeckeren’s het huis verkopen, toch blijft het binnen de familie. Geertruid Sara Agatha van Heeckeren-van Pabst (1774 1866) koopt De Wiersse aan en verkoopt het aan haar dochter Jacoba Louise van Limburg Stirum-van Heeckeren (1811-1893). In de tweede helft van de 19de eeuw is er op De Wiersse sprake van licht verval. Na de dood van Jacoba Louise in 1893 gaat dit in eerste instantie voort. In datzelfde jaar huwt Aurélie Caroline van Limburg Stirum (1853-1906) met de bekende monumentenvoorvechter Victor Eugène Louis de Stuers (1843-1916). Na de dood van Aurélie Caroline, in de periode 1907-1912, wordt het huis onder Victor de Stuers gerestaureerd en op zeventienjarige leeftijd begint dochter Alice Jacqueline Hortense Julie Aurelie de Stuers (1895-1988) met de vernieuwing van de tuinen. In 1921-1925 volgen nieuwe ingrepen. Het huis wordt vergroot en van o.a. een koepelachtige, uitspringende entreepartij voorzien, de halfcirkelvormige zandstenen trappen en een stoep worden hierbij hergebruikt. Door het doortrekken van de binnengracht raakt het huis weer geheel omgracht. In deze periode komt het tegenwoordige geheel tot stand. Strakke lanen en romantische vijvers en een beek, intieme tuinen en weidse vergezichten, een ouderwetse moestuin en een tunnel van beuken, vormsnoei en een wilde tuin, de verdiepte ‘lage tuin’, borders, pergola, rozenparterre, bruggen, fonteinen en beelden zijn te vinden. In 1926 huwt Alice met de Britse majoor buitendienst William Edward Gatacre (1878-1959). In de Tweede Wereldoorlog lopen huis en tuinen veel schade op. Door de inzet en toewijding van de familie is het landgoed sinds die tijd weer volledig hersteld.