Kort geleden promoveerde Joke Draaijer op een uitmuntend onderzoek naar het leven van Philip Dirk van Pallandt. Als adellijke jongeling groeide hij op in Den Haag en was met zijn familie geregeld ‘buiten’ op het familielandgoed Duinrell, dat er toen nog in volle glorie bijstond. Hij had een geprivilegieerde, zij het wat eenzame jeugd en volgde voornamelijk huisonderwijs. Later zou hij hierover verzuchtend hebben gezegd dat die vorm van scholing ten koste ging van een brede ontwikkeling. Het ontzegde hem ook het gemak te kunnen beschikken over netwerken waarvan leden van studentencorpora hun leven lang voordeel hadden. Het (onverwachts) erven van het kasteel en omvangrijke landgoed Eerde bij het Overijsselse Ommen zorgde voor een keerpunt in zijn bestaan. De jong en kinderloos in 1913 gestorven Rudolf Theodorus van Pallandt van Eerde had dit zo bepaald in een holografisch testament dat hij kort voor zijn dood verzegeld had overhandigd aan zijn notaris, die de inhoud van het document niet kende. De moeder van de erflater was toen nog in leven waardoor Philip in 1913 op 23-jarige leeftijd vooral een omvangrijke onroerend goed verwierf met een omvang van 1700 hectare. Naast talloze erfpachtboerderijen behoorde ook de buitenplaats Het Laar te Ommen tot de erfenis.
Op Eerde raakte Philip van Pallandt volkomen onder de bekoring van de aanwezige natuur. Het pas verworven bezit gaf hem een zin en richting in zijn bestaan. Zingeving was een belangrijk element in zijn geestelijke ontwikkeling. Het contact met Krishnamurti was een andere beslissende omstandigheid in zijn leven. Het leidde er toe dat hij Eerde in 1924 aan een stichting schonk die zich inspande om het ideaal van een wereldbroederschap der mensheid te bewerkstelligen. Het landgoed kreeg hij in 1931 weer terug. In de Tweede Wereldoorlog verbleef hij enige maanden in het concentratiekamp Buchenwald maar wist dit te overleven. Eerde werd in 1943 geconfisqueerd omdat de bezetter er Hitlerjugend wilde vestigen die in Osnabrück hun opleidingscentrum door bombardementen had verloren.
Na de oorlog gaf hij veel energie aan natuurbeschermingsorganisaties en spande zich in voor de padvinderij. Delen van Eerde had hij in 1938 aan Staatsbosbeheer verkocht en na de Tweede Wereldoorlog verkocht hij een groot deel van zijn landerijen aan de Vereniging Natuurmonumenten, die tot op heden eigenaar van Eerde is. Dit en veel meer is in dit zeer lezenswaardige proefschrift door Joke Draaijer op voorbeeldige wijze beschreven. Naarmate men langer in dit boek leest, raakt men meer en meer onder de indruk van de bijzondere persoonlijk van Philip Dirk van Pallandt van Eerde. Een visionaire edelman met een groot besef van de waarde van de natuur voor de mensheid. Die visie wint met het jaar aan zeggingskracht. RD.
Landgoed als Leerschool. Biografie van Philip Dirk Baron van Pallandt van Eerde (1889-1979) is een gebonden uitgave van Uitgeverij Verloren. Het verscheen als Deel XVI in de serie Adelsgeschiedenis. Het boek bevat talloze zwart/wit afbeeldingen en is voorzien van een uitgebreid notenapparaat.
Joke Draaijer, Landgoed als leerschool. Biografie van Philip Dirk Baron van Pallandt van Eerde (1889-1979), Hilversum 2019.
ISBN 9789087048006
Prijs: € 35,-