Afgelopen week heeft sKBL met een twintigtal samenwerkingspartners een aanvraag ingediend bij Erfgoed Deal 2020. De Erfgoed Deal is een samenwerkingsverband tussen de rijksoverheid, gemeenten, provincies en maatschappelijke organisaties die actief zijn in de ruimtelijke ordening en erfgoedzorg. De ambitie van de Erfgoed Deal is om ‘gezamenlijk een waardevolle leefomgeving te creëren, die met zorg is vormgegeven, waarin ons verleden tastbaar is en waarmee we ons ook in de toekomst verbonden voelen’. sKBL heeft een aanvraag ingediend voor de uitvoering van het Kennisprogramma klimaatbestendige aanpak KBL.
Kennis ontwikkelen en delen
De urgentie is groot om actief cultuurhistorisch waardevolle gebieden waarin zich veel KBL bevinden meer klimaatbestendig te maken. Ons klimaat verandert. Deze zomer zijn er weer nieuwe records gevestigd. De gevolgen voor het monumentaal erfgoed zijn omvangrijk en ingrijpend. Het lage grondwaterpeil en lage waterstanden van rivieren en kanalen leiden ertoe dat beken, sprengen en grachten droogvallen, de grond verzilt en funderingen worden aangetast. Dit vindt vooral in Zuid- en Oost-Nederland plaats. Steeds vaker klinkt de roep om kennis te verkrijgen om deze problemen het hoofd te bieden en te komen tot een klimaatbestendige aanpak voor monumentaal erfgoed. Het is nodig de problematiek per gebied goed in kaart te brengen en effectief te monitoren en te meten welke maatregelen van nut en passend zijn. Hoe moeten watersystemen worden gereguleerd? Welke beplantings- en boomsoorten kunnen tegen droogte en hoge temperaturen? Deze kennis en ervaring kunnen dan ook worden benut bij het aangaan van een integrale en interregionale samenwerking tussen betrokken organisaties.
In plaats van ‘standaardoplossingen’ is het belangrijk maatregelen in te passen in de cultuurhistorische context. Wij moeten op zoek gaan naar slimme oplossingen door inzichten en ervaringen uit het verleden te combineren met moderne mogelijkheden en technologieën. Daar draait het in dit Kennisprogramma klimaatbestendige aanpak KBL om. Klimaatveranderingen zijn immers niet nieuw. Ook in het verleden heeft de mens zijn omgeving voortdurend aangepast aan weersomstandigheden. Bij slimme oplossingen kan het gaan om inzicht in de waterhuishouding bijvoorbeeld door oude kaarten te bestuderen, maar ook om watersystemen als sprengen, beeklopen of vloeiweiden en om beplantingstechnieken. Het ontwikkelen en delen van kennis over cultuurhistorisch verantwoorde klimaatadaptatie staat centraal.
Monitor en provinciale proeftuinen
Een digitale groene en blauwe erfgoedmonitor gaat op 150 meetpunten relevante data verzamelen om inzicht te krijgen in de gevolgen van klimaatverandering. Er komen provinciale proeftuinen in Zuid-Holland, Utrecht en Gelderland. De proeftuinen ‘Samen effectief droogte bestrijden’ en ‘H2O Landgoederen’ moeten leiden tot voorstellen voor klimaatplannen. In de proeftuin ‘Landgoederen Baakse Beek’ worden de best practices geanalyseerd. De proeftuin ‘Klimaat-robuust watersysteem Zeisterbos‘ voert bedachte oplossingen daadwerkelijk uit. De opgedane kennis en ervaring worden via een leeromgeving voor zowel erfgoed- als niet-erfgoed doelgroepen verzameld en gedeeld. Tot slot wil het Kennisprogramma laten zien hoe erfgoed een meewegende en inspirerende factor kan zijn in provinciaal en regionaal klimaatbeleid.
Eind oktober 2020 weten wij of onze aanvraag wordt gehonoreerd. In de vierde en laatste nieuwsbrief van 2020 besteden we meer aandacht aan het Kennisprogramma.