Kasteel De Boekhorst. De geschiedenis van een Hollands pronkjuweel

Ooit stonden de Lage Landen vol kastelen, al dan niet zwaar versterkt of verdedigbaar. Veel van die huizen waren nauw verbonden met de graven van Holland omdat er vaak leenheren met hun familie en horigen woonden. In het verre verleden stond bij Noordwijkerhout het kasteel De Boekhorst. De naam is in de naamkunde (onomastiek) niet onbekend, want in Lochem staat een buitenplaats die dezelfde naam draagt. De naam leeft ook in Noordwijk zelf voort in tal van straatnamen of omdat verenigingen vernoemd zijn naar dit verdwenen goed. Vermoedelijk zal de naam een relatie hebben met een omvangrijke hoeveelheid beuken die hier in een ver verleden hebben gestaan. Ooit werd dit goed geschonken door graaf Floris V aan zijn familielid Aleidis van Holland. Zij was gehuwd met Boudewijn van Noordwijk. Deze schildknaap van de grafelijkheid leefde in de 13de eeuw. De Boekhorst stond noordelijk van Noordwijkerhout midden in de duinen.

Dit informatieve boek gaat in op de wederwaardigheden van De Boekhorst en op haar vaak illustere bewoners, die in de loop der geschiedenis een prominente rol hadden in het maatschappelijke of religieuze leven van die tijd. Overigens verandert het karakter van eigenaar naarmate de tijd vordert. De laatste eigenaren leidden vaak een wat meer dubieus leven en hingen zwaar op de representatieve mogelijkheden die het bezit met zich mee bracht. Over de periode waarin Anna van Vliet en Andries van Bronkhorst hier eigenaar waren aan het einde van de 16de eeuw kleven bijzondere verhalen. Zij verfraaiden het kasteel aanmerkelijk, breidde het grondgebied aanzienlijk uit en legden prachtige siertuinen aan. Dit kinderloze echtpaar was de laatste bewoner-eigenaar van het kasteel. Door vererving kwam dit bezit in buitenlandse handen en raakte in de loop van de 18de eeuw meer en meer in verval en werd uiteindelijk afgebroken. Een loop van de geschiedenis die De Boekhorst deelt met zovele andere kastelen die onze tijd niet haalden. De heerlijkheid leefde overigens nog tot in de 20ste eeuw voort en ging toen telkens weer over in andere handen. Toen werd het voornamelijk benut om in de omliggende gebieden te kunnen jagen. Enkel een in renaissancestijl opgetrokken bakstenen kasteelpoort uit 1603 bleef tot 1897 bewaard, tot ook dit aan sloop ten prooi viel en daarmee “als laatste venster op de indrukwekkende geschiedenis van De Boekhorst verdween”.

De beide auteurs gaan nauwgezet in op de geschiedenis van dit reeds lang verdwenen goed. Hun boek is een studie waarmee je je op een grijze zondagmiddag terugtrekt en in korte tijd en in chronologische opzet veel interessante kennis opdoet van een huis en gebied dat op zichzelf al een eeuwenoude geschiedenis heeft. RD

Kasteel De Boekhorst. De geschiedenis van een Hollands pronkjuweel telt 130 pagina’s en is bij Uitgeverij Aspect in soft cover verschenen. Het is met kaarten, oude foto’s en tekeningen voorzien, naast een uitgebreide bibliografie en notenapparaat.  

Jan van der Elst en Maud Mommers, Kasteel De Boekhorst. De geschiedenis van een Hollands pronkjuweel, Soesterberg 2020.
ISBN 978946424009                                                      
Prijs: € 27,50 

Scroll naar boven