Kort geleden kreeg ik dit boek toegezonden. Omdat de gelijknamige stichting veel boekenschrijvers en uitgevers steunt, is de naam Van Bylandt er een die makkelijk de aandacht trekt. Vrijwel direct na ontvangst heb ik dit boek moeiteloos en met genoegen gelezen. Het handelt over het leven van de ongehuwde, schatrijke Jules van Bylandt (1863-1907) die al op jonge leeftijd wees wordt en samen met zijn zusje Louise bij familie wordt ondergebracht. Hoe anders dan zijn zus Louise (1861-1916) ziet het leven van Jules na zijn volwassen worden eruit. Zijn zus huwt Godard graaf van Altenburg Bentinck en komt op Amerongen te wonen. Vanaf dat moment laat zij veel van haar financiële zaken over aan haar man. Als vrouw leidt zij een beschermd en afgeschermd leven en werd zij als niet handelingsbekwaam gezien. Dit gold bepaald niet voor haar jongere broer Jules, die al vroeg de smaak van het reizen te pakken kreeg.
Eerlijk gezegd moest ik mij wat door de eerste hoofdstukken heen worstelen, omdat ik te snel dacht dat dit weer zo’n verhaal zou worden over het lege bestaan van een puissant rijke edelman uit de vorige eeuw. Alhoewel hij een prettig karakter moet hebben gehad, sociaal was en makkelijk goede doelen ondersteunde, vullen zijn vroege levensjaren als volwassene zich met visites, veel uitgaan en dineren, veel jagen en steeds vaker op reis gaan. Er was voor Jules geen enkele noodzaak om zijn dagen anders in te richten. Als je doorleest, blijkt al snel dat Jules van Bylandt bepaald geen salonfähige reiziger was. Af en toe lijkt het wel dat het er voor hem niet ruw, hard of stoer genoeg aan toe kan gaan. Hij is en blijft natuurlijk een reizende (vermogende) graaf, waardoor hij waar ook ter wereld altijd aanspraak kan maken op contacten met Nederlandse diplomaten en de lokale elite. Het dansen, dineren en feesten gaat in den vreemde na afloop van weer een woeste reis altijd gewoon door.
Kousbroek analyseert de vele reizen van Jules aan de hand van de talloze brieven die hij aan Louise schreef en die door nazaten bewaard zijn gebleven. In Jules van Bylandt pompt het bloed van een ontdekkingsreiziger. Als twintiger en dertiger trekt hij te voet, te paard of gedragen door Rusland, Afrika, Azië en Amerika. Alhoewel er vaak comfort voorhanden was en genoeg dragers voor de vaak omvangrijke bagage, is hij toch iemand die geregeld als eerste door een gebied trekt waar nooit eerder een witte man uit Europa was geweest. Ook bereist hij met instemming van koloniale machten gebieden waar opstand of oorlog heerst. Dat hij hierbij soms in situaties belandt zonder luxe en comfort deert hem niet. Daarmee is dit boek toch een geheel ander boek dan je op eerste hand verwacht. Doordat het uitstekend is geschreven, blijf je er gedurende de nacht gemakkelijk te lang in lezen. De minder goed te volgen drang of wellust van onze 19de-eeuwse voorouders om ieder dier neer te knallen dat hen in Afrika of Amerika voor de loop van het geweer kwam daargelaten. Veel jachtbuit zoals olifantenpoten, leeuwenhuiden, ivoor of schedels werden geprepareerd, zodat deze later na verzending naar Londen aldaar door een taxidermiespecialist konden worden opgezet. Een deel van die jachttrofeeën maar ook aankopen bij Indianenstammen of Afrikaanse volken zijn na de voortijdige dood van Jules van Bylandt op Amerongen beland. Zij zusje was na het noodlottige ongeval dat hem in 1907 tijdens de wintersport trof, de universele erfgenaam. Daarmee bevat dit verhaal ook een onverwachte en tegelijk interessante sleutel tot onderdelen uit de rijke collectie op Amerongen.
Deze paperback is uitgegeven door Uitgeverij Aspekt B.V., is geillustreerd en telt 314 pagina’s. RD
Ronald Kousbroek, Jules graaf van Bylandt. Een adellijke avonturier
ISBN 9789464870824
Prijs € 29,95