Inleidend meldt portretspecialist Rudi Ekkart dat van vele Nederlandse of in ons land werkende buitenlandse portretschilders, lang niet altijd aanvullend kunsthistorisch onderzoek is verricht. Dit constateerde hij niet lang geleden ook vast ten aanzien van de Italiaanse schilder Jean Baptiste Discart (1855-1940). Die werkte ruim dertig jaar in ons land waar hij vooral adellijke opdrachtgevers portretteerde. Ekkart werd door Theo Kralt op zijn wenken bediend want hij deed al lange tijd onderzoek naar de schilder zonder dat Ekkart hiervan op de hoogte was, zo las ik in de inleiding van dit boek die – hoe kan het anders – ook door Rudi Ekkart werd geschreven. Kralt was door een eerder (gepubliceerd) onderzoek naar de buitenplaats Wielbergen en zijn bewoners gefascineerd geraakt door enige portretten, die van de hand van Discart bleken te zijn. Het zijn portretten van leden van de familie Brantsen, die Wielbergen bezaten.
De auteur verdiepte zich in het leven van de in Modena in 1855 geboren kunstenaar. Zijn peetvader was Francesco IV, hertog van Modena. Vader Discart werkte als chef van de hertogelijke keuken en bezat enige huizen. Later klom hij op tot particulier secretaris van de hertog. Zijn artistieke opleiding genoot hij in Wenen, waar hij onder andere les kreeg van de beroemde kunstenaar Anselm Feuerbach. Deze leermeester had een grote invloed op zijn artistieke ontwikkeling. Zondermeer knap is dat Kralt, ondanks een gebrek aan biografische bronnen, toch een reconstructie weet te maken van het privéleven van deze kunstenaar. Discart vestigde zich vanaf 1877 in Parijs, keerde terug naar Wenen om zich vanaf 1881 definitief in Parijs te vestigen. Daar schilderde hij aanvankelijk oriëntalistisch getinte schilderijen. Zijn eerste Nederlandse portretten maakte hij in 1895 van de hiervoor genoemde familie Brantsen. Vanaf 1903 verbleef hij met grote regelmaat in Nederland en vanaf 1911 vestigde hij zich in Den Haag voor lange tijd (tot 1920). In de hofstad portretteerde hij vele leden van de Nederlandse adel. De biografische bronnen drogen na 1929 op. Bekend is dat Discart op 1 januari 1940 op 84-jarige leeftijd zonder partner te Parijs overlijdt.
De auteur verrichtte diepgaand onderzoek naar bestaande portretten. Hiervoor maakte hij intensief gebruik van vele veilingregisters, van kunsthistorische documentatie die hij op het RKD (nu Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis) vond en dankzij medewerking van enige onderzoekers naar de Nederlandse adelsgeschiedenis. Hierdoor is het hem gelukt om 89 werken van Discart te kunnen catalogiseren waartoe ook de oriëntalistische schilderijen behoren. Onder die werken bevinden zich vijftig portretten van Nederlandse personen. Talloze werken vormen een onderdeel van collecties familieportretten, die vaak op een kasteel op buitenplaats hingen. Door dit onderzoek zijn enige portretten geduid en wordt een interessant aspect van de vroeg 20ste-eeuwse elitegeschiedenis ontrafeld. RD
Jean Baptiste Discart. Oriëntalistische schilderijen en Nederlandse portretten is een paperback uitgave van Uitgeverij Van Gruting te Utrecht. Het telt 192 pagina’s waaronder een geïllustreerde catalogue raisonnée van alle nu bekende werken van Discart.
Theo P.G. Kralt, Jean Baptiste Discart. Oriëntalistische schilderijen en Nederlandse portretten, Utrecht 2019.
ISBN 9789075879759
Prijs: € 27,50 (www.vangruting.nl)