Coert Peter Krabbe, Dolf Broekhuizen en Niek Smit e.a., Huizen in Nederland. Architectuurhistorische verkenningen aan de hand van het bezit van Vereniging Hendrick de Keyser. De Negentiende en Twintigste eeuw, Zwolle 2018.
Dit jaar viert Vereniging Hendrick de Keyser haar 100-jarig bestaan. Al die tijd spant deze organisatie zich in om talrijke panden met cultuurhistorische waarde te behouden en te onderhouden. Interieurbehoud speelt daarin een belangrijke rol. Hierover kan men op hun website lezen: “De Vereniging verwerft panden om ze vervolgens te restaureren en te verhuren. Eenmaal verworven panden worden nooit meer afgestaan. Gebouwen die door ‘Hendrick de Keyser’ onder de hoede worden genomen, voldoen aan hoge eisen. Het moeten sprekende voorbeelden zijn van de architectuur of de wooncultuur van een bepaalde periode. De geschiedenis moet niet alleen van buiten afleesbaar zijn, maar ook van binnen. Veel aandacht gaat daarom uit naar de bouwhistorische constructies en de kwaliteit van het interieur. De collectie omvat 421 panden waaronder huizen, boerderijen, buitenplaatsen, hofjes, villa’s, vissershuisjes en raadhuizen, verspreid over 108 plaatsen in Nederland”.
In dit voor hen bijzondere jaar verscheen dit boek, dat gezien wordt als een vijfde en volgend deel op de vierdelige serie ‘Huizen in Nederland’. In deze bijdrage gaan de auteurs in op de panden uit de 19de en 20ste eeuw. Dit omvat een omvangrijk geheel binnen het totale huizenbezit van de Vereniging. Overigens behoren de huizen op vier buitenplaatsen ook tot de collectie, te weten Beeckestijn (Velsen-Zuid), Rams Woerthe (Steenwijk), Sparrendaal (Driebergen-Rijssenburg) en Nijenburg te Heiloo. Hierbij draagt HdK de zorg voor de huizen terwijl andere organisaties (gemeentes/ Natuurmonumenten) de zorg voor het bijbehorende groen dragen. Voorts telt de collectie ook stadshuizen van vroegere eigenaren met buitenplaatsen zoals Huis Hodson en Huis Barnaart in Haarlem. Natuurlijk behoort een omschrijving van het in 1900 in gebruik genomen Rams Woerthe in dit boek thuis (pag. 307 t/m. 315).
Coert Peter Krabbe gaat in op de geschiedenis van de Nederlandse wooncultuur in de 19de eeuw. Hij verdeelt zijn onderwerp in twee episodes met een cesuur rond 1860. Vanaf die tijd breiden steden zich uit hetgeen gevolgen heeft voor de woonhuiscultuur door de opkomst woonwijken. De buitenplaats speelt tot 1860 een betekenisvolle rol in de interieurkunst. Dolf Broekhuizen schreef het hoofdstuk over de ontwikkeling van het woonhuis in Nederland in de twintigste eeuw. In de tekst gaat hij in op de bredere nationale tendensen van woonhuisbouw in Nederland. Hij legt de nadruk op de ontwikkeling van de woonhuisplattegrond in relatie tot de woongebruiken: het gedrag van bewoners en het gebruik van de kamers in de woningen. Als geheel biedt Huizen in Nederland een portret van de architectuur voor wooncultuur in Nederland. Niek Smit was verantwoordelijk voor de beschrijving van de huizen, die deels opnieuw zijn onderzocht. RD
Huizen in Nederland. De negentiende en twintigste eeuw is uitgegeven door Uitgeverij Waanders & de Kunst te Zwolle. Het telt 456 pagina’s en is een paperbackuitgave. Het boek telt circa 1000 afbeeldingen.
ISBN 978 946 62 17 49 Prijs: € 49,95