Huis te Vogelenzang en de familie Barnaart

Martin Bunnik, Huis te Vogelenzang en de familie Barnaart, Heemstede 2016

Over het eeuwenoude Huis te Vogelenzang, met een ouder grafelijk huis dat in de 13^de eeuw wortelt, is weinig gepubliceerd. Het huidige huis werd in de 17^de eeuw Amsterdams grondbezit en is door Jan van Marselis na 1750 verfraaid. Hij voegt ook het eeuwenoude Teylingerbosch met dit bezit samen. In 1807 koopt Willem Barnaart het landgoed voor een extreem hoog bedrag (134.000 gulden). Dit is het moment waarop Martin Bunnik, na een sociaalgeografische inleiding en een schets van de oudere geschiedenis van dit gebied, met zijn verhaal aanvangt. De Barnaarts zijn van oorsprong eenvoudige handwerklieden uit het Vlaamse Menen en vestigen zich in Haarlem waar zij tot de allerrijksten van de stad gaan behoren, mede dankzij  activiteiten in garen en banden. Ook nu nog is het landgoed in bezit van de familie Barnaart, die nu ruim tweehonderd jaar de zorg voor Huis te Vogelenzang heeft.

Bunnik behandelt in hoofdstukken onderwerpen zoals het parkbos, de aanwezige monumenten, de jacht, de pachtboerderijen en hij vertelt over de Barnaarts, waarvan Willem Philip Barnaart door keizer Napoleon in 1813 tot chevalier de l’Empire werd benoemd. Deze titel werd echter in het Koninkrijk der Nederlanden niet erkend. In 1817 besloot koning Willem I hem vanwege zijn verdiensten voor het Koninkrijk te verheffen in de Nederlandse adel en noemt hij zich jonkheer. Tijdens de Franse overheersing bouwt hij tussen 1803 en 1808 Huis Barnaart aan de Nieuwe Gracht te Haarlem. Dit huis geldt nog altijd als een van de belangrijkste empire-interieurs van ons land en is recent door de huidige eigenaar (monumentenvereniging Hendrick de Keijser) voorbeeldig gerestaureerd. Deze Barnaart bezat overigens ook de uitgestrekte heerlijkheid Bergen en vele grondposities in Zandvoort.

Een leuk hoofdstuk handelt over bijzondere gebeurtenissen op het landgoed. Hierin passeren ook tal van beroemdheden de revue. Zo vierde in 1892 het Leger des Heils het eerste lustrum in aanwezigheid van oprichter William Booth en in 1937 vond hier de vijfde Wereldjamboree plaats, waar 30.000 padvinders en verkenners uit 56 landen aan deelnamen. Samen met oprichter Baden-Powell opende koningin Wilhelmina deze internationale samenkomst, die tien dagen duurde. Een gedenkplaats, bestaande uit drie rechtopstaande biezen bij de ingang van het Huis Teylingerbosch herinnert nog aan dit evenement. De sinds 1960 aanwezige camping op Vogelenzang is bij  Amsterdammers en Haarlemmers bekend en is er nog steeds. Wellicht een manier om dit omvangrijke en fascinerende landgoed eens wat beter te leren kennen? RD.

Huis te Vogelenzang en de familie Barnaart  telt 176 pagina’s, is een gebonden en kleurrijke uitgave. Uitgegeven door Stichting Ons Bloemendaal Uitgeverij Noord-Holland.

Prijs: € 24,95 Informatie of te bestellen via boekhuistevogelenzang@ziggo.nl