Auteurs Martin Berendse en Paul Brood brachten vorig jaar de succesvolle Historische Atlas NL, hoe Nederland zichzelf bijeen heeft geraapt uit. In het vervolg op deze atlas laten ze zien dat Nederland is opgebouwd uit een robuust samenstel van landstreken, waarvan de oudste (zoals de Betuwe en de Kempen) al worden genoemd in tweeduizend jaar oude Romeinse bronnen. Het is een kloek naslagwerk en het is net uitgekomen. 224 pagina’s vol met oude, kleurige kaarten waarvan vele voor het eerst te zien zijn.
De auteurs, ook wel bekend als de ‘Kaartmannetjes’, traceerden tot in Spaanse archieven bijzondere handgemaakte kaarten van ons land. De streekatlas vertelt het verhaal van de bonte verzameling van gewesten, kwartieren, graafschappen, baronieën, polders en eilanden in ons land. De auteurs laten aan de hand van het unieke, meest handgetekende kaartmateriaal zien hoe de eigen streek het leven van onze voorouders bepaalde.
Vooral in Noord- en Oost-Nederland vinden we nog veel oude streeknamen. Paul Brood: “In Groningen kent iedereen de streeknamen Fivelingo, Hunsingo en Westerkwartier. In Overijssel lagen Salland en Twente er tien à elf eeuwen geleden haast net zo bij als tegenwoordig.” Haagse plannen voor nieuwe gemeentelijke of provinciale indelingen waren de afgelopen decennia vaak gedoemd om vast te lopen, maar samenwerking op streekniveau lukte vaak wel. Martin Berendse: “Niet de ‘gemeente’ of de ‘provincie’ maar de ‘landstreek’ toont ons de ware schaal van Nederland. Sterker nog: ons ware gezicht.”
80 streken en de BES-eilanden
Speciaal voor de Historische Streekatlas NL hebben Martin Berendse en Paul Brood een geactualiseerde strekenkaart gemaakt. Die is geïnspireerd op de eerste en alomvattende kaart van landstreken in Nederland uit 1946 van de beroemde Groningse sociaalgeograaf Henk Keuning. Na veel puzzelwerk hebben de auteurs Nederland ingedeeld in 80 landstreken en de drie BES-eilanden in het Caribisch gebied (de drie andere Caribische eilanden zijn deel van het Koninkrijk, maar niet van Nederland). De meeste historische kaarten in de nieuwe Streekatlas hebben de auteurs gevonden in de Regionale Historische Centra (RHC’s). De oudste kaarten komen uit het Nationaal Archief (Den Haag), het Gelders Archief (Arnhem) en het Regionaal Historisch Centrum Limburg (Maastricht).
Over het boek en de auteurs
Historische Streekatlas NL, de ware schaal van Nederland (Martin Berendse en Paul Brood) is een uitgave van WBOOKS en is verkrijgbaar in de boekhandel (€ 34,95) Martin Berendse is directeur van de OBA (Openbare Bibliotheek Amsterdam) en was eerder onder meer algemeen rijksarchivaris/directeur van het Nationaal Archief. Paul Brood werkte bij het Nationaal Archief en was eerder onder meer rijksarchivaris in Drenthe en Groningen en docent archival studies aan de Universiteit Leiden.
Informatie en contact met de auteurs via WBOOKS Willemijn van de Walle / wvandewalle@wbooks.com
