Margreet Gründemann & Jan van de Lagemaat, Het Overvelde, een Sallands landgoed en zijn bewoners, Diepenveen 2016
In 2016 vierde landgoed Het Overvelde het 60-jarig jubileum. Bij die gelegenheid besloot de Stichting Landgoed Het Overvelde een jubileumboek uit te geven. Centraal thema in dit boek vormen herinneringen aan de oprichter van de stichting Eduard van Coeverden en zijn familie. Hij richtte de stichting in 1953 op die bij zijn dood in 1956 in werking trad. Ook staat auteur Margreet Gründemann stil bij alle veranderingen die vanaf 1956 op Het Overvelde zijn voorgevallen. Met de dood van Eduard van Coeverden stierf dit geslacht in mannelijke lijn uit. Het Overvelde omvat nu een kleine 90 hectare en ligt bij het Sallandse Diepenveen. Naast park en bos is zestig hectare benut als cultuurgrond. Vroeger telde het landgoed vijf boerderijen maar deze zijn alle niet meer als zodanig actief en de gronden zijn nu verpacht aan boeren van elders.
In de jaren ’50 en ’60 van de vorige eeuw werden KBL zeer regelmatig ondergebracht in stichtingen op grond van uiteenlopende redenen of afwegingen. Een nog te verrichten onderzoek naar zulke oprichtingsmotivaties kan een verrassend maatschappelijk en politiek tijdsbeeld opleveren. Soms spelen persoonlijke omstandigheden hierin een rol zoals het ongehuwd of kinderloos zijn of het ontbreken van (terzake kundige) familieleden. Van tenminste een familie is bekend dat zij uit angst voor het oprukkende communisme emigreerde met verkoop van het Nederlandse landgoed als gevolg. Dit speelde tijdens de Koude Oorlog. Van anderen is bekend dat zij zich in hoge mate zorgen maakten over de socialistische daadkracht en het hiermee samenhangende belastingklimaat van de toen regerende PvdA dat onder leiding stond van Joop den Uyl. Sommigen vreesden hun bezittingen op die wijze te zien verdampen en besloten dit te voorkomen door een stichting op te richten. Mogelijk speelde de rangschikking volgens Natuurschoonwet soms ook een rol. Een onderzoek naar de achtergronden van KBL in stichtingen zou een verrassend palet van persoonlijke motieven en tijdsomstandigheden kunnen opleveren. Op Overvelde heerste vermoedelijk weer minder angst voor het rode gevaar daar Eduard van Coeverden een deel van zijn leven overtuigd communist was, al was hij later bepaald kritisch over de gang van zaken in Rusland en hij zijn lidmaatschap opzegde. Wel liet hij bij zijn dood per testament geld na aan de communistische partij.
Dit boek begint met interviews van oud-pachters en familieleden van de ongehuwde Eduard en zijn zus Laura van Coeverden en met enige stichtingsbestuurders. Het moet een markante man zijn geweest: communist, vegetariër en hij dronk nooit alcohol. Bovendien was hij uitermate zuinig en bepaald afstandelijk naar vrouwen. Toen hij overleed bepaalde hij dat dit bezit in een stichting ondergebracht moest worden, de landerijen van Het Overvelde niet verkocht mochten worden en de pachters na hun 65ste op hun boerderijen mochten blijven wonen. Financieel bleek dit een weinig gunstige situatie op te leveren en ontstond achterstallig onderhoud en gebrek aan inkomsten. Deze situatie veranderde toen de boeren ophielden met hun bedrijf en de stichting mede-eigenaar werd van hun melkquotum.
Behalve interviews bevat het boek ook hoofdstukken die ingaan op de gebouwen, boerderijen en woningen. Mede dankzij de heldere schrijftrant en de mooie foto’s van Jan van de Langemaat is dit een uiterst leesbaar en aantrekkelijk boek over een oud landgoed waarvan de geschiedenis in 1670 een aanvang neemt. RD
ISBN 978 9491 634 06
Prijs: € 30,-, excl. verzendkosten. Het boek is digitaal te bestellen bij rentmeester F.G.W. Groot Nibbelink: fgwgrootnibbelink@planet.nl