Het Binnenhof is een nationaal monument en synoniem voor het politieke centrum van Nederland. De bekende Ridderzaal en enkele andere belangrijke ruimten, waaronder de Rolzaal in het Rolgebouw, vormen samen met zogenaamde De Lairessevleugel het grafelijk paleis, beter bekend als Binnenhof. Al eeuwenlang is het complex de zetel van de hoogste bestuurlijke en politieke macht, eerst van Holland, sinds de 17e eeuw van heel Nederland. Wat weten we over de ontstaansgeschiedenis en het gebruik van dit bijzondere gebouwencomplex? Die vraag stond centraal op het internationale symposium dat op 11 mei 2023 door het College van Rijksbouwmeester en Rijksadviseurs werd georganiseerd. In deze bundel worden nu de bijdragen aan dat symposium gepubliceerd, verdeeld over drie hoofdthema’s.
Het eerste deel beziet het oorspronkelijke, dertiende-eeuwse Binnenhof in Europees verband. Daarbij wordt onder meer aandacht besteed aan de invloed van de politieke structuren van het Heilige Roomse Rijk, andere ‘vorstelijke zalen’ die in de Lage Landen werden opgetrokken en mogelijk voor de Ridderzaal model stonden, en het functioneren van het Rolgebouw binnen het complex dat tussen 1230 en 1300 ontstond.
In het tweede deel wordt eerste de locatie van het Binnenhof verklaard vanuit een breder landschappelijk perspectief van hofnederzettingen rond 1200. Daarna wordt ingegaan op de betekenis van de hoven van Holland voor het grafelijk bestuur en de ontwikkeling van Den Haag en andere grafelijke domeinen en steden. Het deel wordt besloten met archeologische bijdragen over de ontwikkeling van de poorten en de belangrijkste archeologische bevindingen tijdens de recente renovatie.
Het laatste deel opent met een artikel over symbolische en psychologische aspecten in de bemoeienissen van de graven Willem II en Floris V met het Binnenhof en de Rolzaal. Vervolgens worden de resultaten van het bouwhistorisch onderzoek naar de grafelijke zalen gepresenteerd, die inzicht geven in de bouwfasen, indeling en het gebruik van het complex. In een volgende bijdrage wordt met hoe bouwhistorisch en archeologisch onderzoek naar de sporen van de graven Floris IV, Willem II en Floris V aangetoond hoe zij het Binnenhof vormgaven als een middeleeuws machtscentrum passend bij hun politieke aspiraties. In het laatste artikel van de bundel wordt uiteengezet hoe de interesse en waardering voor het complex door de eeuwen heen is veranderd, en op welke manier de gebouwen daardoor al dan niet zijn beïnvloed.
De bundel wordt afgesloten conclusies en een nawoord. Al met al biedt de publicatie niet alleen een veelomvattend overzicht van de geschiedenis en architectuur van het Binnenhof, maar stelt ook nieuwe vragen voor verder onderzoek. De samenstellers spreken de hoop uit dat deze nieuwe bron van informatie niet alleen historici en architecten, maar ook het bredere publiek zal inspireren om met een nieuwe blik te kijken naar het Binnenhof te kijken.
N. Bellinga-Gerding et al.(red.), Het Binnenhof Den Haag. Grafelijk machtscentrum in de 13e eeuw
Den Haag, College van Rijksbouwmeester & Rijksadviseurs, 2024
212 pagina’s
ISBN 978 90 834845 0 1
hier gratis te downloaden