Auteur: Sterre ter Beek
Voor een nieuwe reeks ‘Ambachten op KBL’ sprak ik met Stephan Welie, voorzitter van Ambachtelijk Vakmanschap Nederland (AVN), en met Dirk van Beek, eigenaar van Oostendorp stoffering te Montfort. In deze artikelenreeks zullen verschillende bedreigde ambachten centraal staan die zo belangrijk zijn voor de Nederlandse cultuur van de KBL én geschiedenis.
Ambachtelijk Vakmanschap Nederland
Stephan Welie is voorzitter van AVN en deskundige op het gebied van ambachten in Nederland, maar heeft voorheen altijd in het ‘maak’ onderwijs gezeten, onder andere bij het hout & meubilering college in Amsterdam.
AVN heeft een aantal belangrijke focussen, waaronder het creëren van betaalbare maakplaatsen, hun samenwerking met de kunstenbond en het ‘maken’ weer aantrekkelijk maken voor de jonge generatie om zich te ontwikkelen binnen de wereld van het ambacht. Het platform AVN bestaat officieel pas sinds juli 2024 en heeft naar aanleiding van een subsidie van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap de opdracht gekregen om een platform voor ambachtslieden vorm te geven, dat tegelijkertijd ook bijdraagt aan de instandhouding van materieel en immaterieel cultureel erfgoed.
‘Ambachtelijk Vakmanschap Nederland is een nieuw platform, een netwerk van professionals. Samen streven we naar betere zichtbaarheid van en verbinding in de sector van ambachtelijk vakmanschap, met als doel urgente knelpunten aan te pakken.’
Oostendrop stoffering
Dirk van Beek is eigenaar van Oostendorp stoffering; het enige bedrijf in Nederland dat zowel een meubelstoffeerderij, woningstoffeerderij en een gordijnenatelier in huis heeft en waar nog met traditioneel ambachtelijke technieken gewerkt wordt. Onder andere op Huis Landfort en Paleis het Loo heeft Oostendorp stoffering veel gemaakt. Deze locaties kunt u tevens ook bezoeken en het werk bewonderen.
‘Ambachtelijk, niet achterlijk’
Zoals een collega van Dirk wel eens zegt; ‘We zijn ambachtelijk, niet achterlijk!’ Daarmee bedoelt hij dat men door onwetendheid zich vaak niet realiseert dat het ambacht meegaat met de tijd. Tegenwoordig komt een vakman niet met paard en wagen aan bij de klus, maar in een elektrische wagen met modern gereedschap. Zo gaat dat ook met het ontwerp en zelfs met sommige materialen. ‘Zo werden er in de 18e eeuw nagels gebruikt om stof vast te nagelen aan een houten meubel. Tegenwoordig gebruiken we roestvrij stalen nietjes. Als men in de 18e eeuw de mogelijkheid had om roestvrij stalen nietjes te gebruiken of met een elektrische wagen naar een project te reizen, dan zouden ze dit gedaan hebben’, aldus Dirk.
Maar ook wat patronen en ontwerp betreft gaat het ambacht mee met de tijd; traditionele technieken kunnen toegepast worden met een moderne ‘touch’. Daarom zegt Dirk, met een lichte teleurstelling in zijn stem; ‘De concurrent van het ambacht is de onwetendheid…’ Wanneer iemand een monument of historisch gebouw koopt, maar niets weet van de vaak oude pareltjes die ze vinden op de muren, vloeren of zelfs nog aanwezige meubels, dan wordt alles dicht gesaust en strakgetrokken zonder stil te staan bij de culturele en historische waarde van het ambachtelijk goud wat aanwezig was op zo’n plek.’
‘De concurrent van het ambacht is onwetendheid’
Wat veel mensen tegenwoordig missen in hun werk is volgens Dirk geduld en rust. Dát maakt het ambacht zo ambachtelijk; werken met tijd en een voorbedacht plan. ‘Luisteren naar de ruimte’, zegt Dirk. Mensen denken tegenwoordig te weinig na over de duurzaamheid van traditioneel ambacht, materiaal en kunde.
‘Geduld en rust in je werk, dat is ambachtelijk. Werken met tijd én een plan’
In de komende nieuwsbrieven zullen we iedere keer een bijzonder ambacht uitlichten, met een ambachtslied op pad gaan en de onwetendheid rondom het ambacht proberen uit te bannen.