365 dagen zorg vanwege water en droogte op Kastelen & historische Buitenplaatsen

In samenwerking met de Vereniging Particulier Historische Buitenplaatsen (VPHB) en het Gilde van Tuinbazen, hield sKBL een flitsenquête onder ca. 250 eigenaren en beheerders van kastelen, historische buitenplaatsen en landgoederen (KBL). Reden is de enorme waterhoeveelheid die vele KBL in de afgelopen tijd te verwerken kregen, met overlast, schade en tijdelijke sluiting tot gevolg. Doel was het inventariseren van omstandigheden en problemen onder deze groep monumentenbewaarders. De belangrijkste conclusies uit dit flitsonderzoek op een rij.

Klimaatstress bij KBL

Van de 90 respondenten (36%) zegt 70% te hebben geleden onder de extreme watertoevloed van de laatste tijd; 62% hiervan zegt noodgedwongen maatregelen te hebben genomen of te gaan nemen. Op de vraag welke klimaatomstandigheden zwaarder wegen, droogte of watersnood, geeft 40% aan meer last van droogte te hebben en 37% heeft van beide te lijden; slechts 4,7% heeft geen hinder. Dit betekent dat een groot deel van eigenaren op KBL het jaar rond te lijden hebben van vormen van klimaatstress bij de instandhouding van zowel hun rood als groen erfgoed.

Effecten watersnood

Door de watersnood van de afgelopen weken zijn kelders ondergelopen, hebben te natte boomwortels extra te lijden van vorst en is schade gemeld aan jonge aanplant. Er is sprake van verzopen gras- en (rozen-)perken, nog onduidelijke gevolgen voor historische stinzenflora, omvallende bomen door hoog grondwater en windworp, afkalvende taluds en ondergelopen parkeerterreinen met als gevolg parkeerproblemen voor bezoekers en zelfs tijdelijke sluiting. Fluctuatie in het grondwaterpeil wordt regelmatig opgemerkt als funest voor park en huis. Op een KBL is sprake van ernstige verzakking van de kademuur. Al met al is er sprake van een flinke aanslag op dit kwetsbare monumentale erfgoed.

Als oplossingen voor de watersnood wordt afwatering ingezet, gepompt, zandzakken aangebracht, stuwen opengezet en of vindt overleg met het waterschap plaats. Op veel KBL wordt over het vasthouden en het laten lopen van water nagedacht. Op een plek zijn sensoren geplaatst om het waterpeil in de gaten te houden en op veel plekken volgt men de peilborden op de voet al zijn deze lang niet overal aanwezig/geplaatst.

Waterberging

Met het oog op te verwachte droogteperiodes denken diverse KBL na over waterbergingen of middelen om water vast te houden. KBL leveren bij hoogwater al met al een grote maatschappelijke bijdrage als waterbergingsgebied. Op alle fronten wordt door eigenaren en beheerders gewerkt aan het klimaat-bestendigen van het groen en rood erfgoed op hun KBL.

Noot voor de redactie

sKBL richt zich op het meer zichtbaar maken van het monumentale erfgoed dat samenhangt met KBL, spant zich in om het maatschappelijk draagvlak voor hun instandhouding te vergroten en biedt een landelijk podium voor allen die bij die instandhouding betrokken zijn en. De organisatie telt meer dan 300 donateurs waaronder veel KBL. Ook provincies en fondsen ondersteunen ons werk. Voor meer info of vragen zie www.skbl.nl of neem contact op met René Dessing (voorzitter sKBL) via 06 228 01 668 of Yvonne Molenaar (directeur sKBL) via 06 272 56 221.

Bijlagen

Belangrijkste uitkomsten flits-enquête: