Door Kees van Dam (Vakgroep Groen Erfgoed)
De uit Duitsland afkomstige tuin- en landschapsarchitect C.E.A. (Eduard) Petzold (1815-1891) had een uitgestrekt internationaal werkveld. Hij werkte aan parken in Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Nederland, Polen, Bulgarije en Turkije. Een van de landgoederen die Petzold ontwierp was het Pruisische landgoed Muskau. Dat werd in 1845 gekocht door prins Frederik der Nederlanden. Hij hield Petzold in dienst als ‘hofarchitect en parkmeester’. Op 10 oktober organiseert de Vakgroep Groen Erfgoed op Twickel een studiedag over werk en invloed van Eduard Petzold.
Petzoldparken in Nederland
In Nederland werkte Eduard Petzold behalve voor prins Frederik ook voor leden van diens hofhouding en hun relaties. Hierdoor liggen de buitenplaatsen van deze opdrachtgevers niet evenredig over Nederland verspreid, maar met name in de provincies Zuid-Holland (12) en Gelderland (9). Daarnaast liggen er parken van zijn hand in Overijssel (2), Noord-Holland (2) en Drenthe (1). Binnen deze provincies behoren zij tot de belangrijkste historische parken.
Zo kent de buitenplaats Rhederoord een prachtige ligging met uitzicht op de IJsselvallei, waarin Eduard Petzold boomgroepen heeft aangebracht in een fraai kleurenpalet, die nu een monumentale omvang kennen. Twickel is één van de laatste omvangrijke werken van Eduard Petzold, met onder andere een ‘Umfahrungsweg’ als rondgang door het landgoed en gemengde boomgroepen die het park een geweldige ruimtelijkheid geven.
Monumentale parklandschappen
Eduard Petzold is één van de laatste landschapsarchitecten die hoofdzakelijk in landschapsstijl ontwierpen. Hij bouwde voort op wat hij aantrof in terreinen, legde visuele relaties met de omgeving en schiep grootse parklandschappen. De schaal van de parken die hij creëerde was in Nederland ongekend en is nog steeds uitzonderlijk. Zijn methoden en technieken kunnen worden beschouwd als hoogtepunten van de landschapsstijl.
In tegenstelling tot veel andere landschapsarchitecten, heeft Eduard Petzold uitgebreide geschriften nagelaten over onder meer zijn ontwerptheorie en kleurenleer. Aangezien hij parken bewerkte waaraan reeds eerder door landschapsarchitecten als J.D. Zocher (jr.) was ontworpen, biedt zijn werk ook kans meer inzicht in het oeuvre van die architecten te krijgen.
Derde Petzold Studiedag op landgoed Twickel
In vervolg op twee eerdere studiedagen in Wassenaar (2022) en De Steeg (2023) wordt door de Vakgroep Groen Erfgoed op 10 oktober 2025 op Twickel een derde en (voorlopig) laatste studiedag georganiseerd over werk en invloed van Eduard Petzold.
Deze derde studiedag zal zich met name richten op de praktische instandhouding van de ontworpen parken. Veel oorspronkelijk door Petzold toegepaste bomen zijn verdwenen of verkeren in hun laatste levensfase. Het is niet altijd duidelijk wat of hoe moet worden herplant en evenmin hoe beplantingsgroepen het beste kunnen worden beheerd.
Er wordt een gevarieerd programma voorbereid met internationale sprekers, die vanuit hun ervaringen in Duitsland en Polen onder meer aspecten van behoud, restauratie en praktisch parkbeheer aan bod laten komen.
Landgoed Twickel biedt een even schitterende als gepaste studielocatie, aangezien diverse delen van het park door Eduard Petzold zijn gewijzigd en er in afgelopen jaren veel werk is verzet aan beheer en herstel van het park. Dat zal door een van de sprekers en tijdens een wandelexcursie worden toegelicht.
Kosten en deelname
Vanwege onder meer de kosten van de lunch wordt aan deelnemers een eigen bijdrage gevraagd van €75,-. De resultaten van de studiedag worden vastgelegd in een verslag dat aan alle deelnemers beschikbaar wordt gesteld.
Heeft u interesse om deel te nemen aan deze studiedag, meldt u zich dan aan via secretaris@vakgroepgroenerfgoed.nl
