Wat doe je als je echtgenoot een kasteel bezit en je zelf journalist bent? Dan schrijf je een toegankelijk, begrijpelijk en facetrijk boek over dat huis om het met anderen te kunnen delen en respect voor dit monument te verwerven. Dit is wat Miep Smitsloo-de Graaff met dit boek beoogde. Zij schreef een informatief en tegelijk journalistiek (toegankelijk) boek over De Binckhorst dat bovendien voorzien is van vele prachtige foto’s en afbeeldingen van kunstwerken. Zo komt deze praktisch onbekende grootheid uit Den Haag tot leven. Niet veel mensen zullen weten dat Den Haag een heus 14de-eeuws kasteel heeft nabij het stadscentrum tussen het Centraal Station en Hollands Spoor. Het werd gebouwd nabij de Trekvliet of Haagse Vliet, die rond 1345 werd gegraven. De Binckhorst is genoemd naar het geslacht Van den Binckhorst dat uit Oost-Nederland afkomstig is en dit kasteel na belegering tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten verwerft. Een onbekend kasteel in Den Haag waar velen en ver daarbuiten wel de bekende Binckhorstlaan kennen. Dat het complex er nog is, is na lezing van dit boek een klein wonder. Eindeloze rijen eigenaren, belegeringen, rechtszaken, insolvabiliteit, verval, onjuist (horeca)gebruik, nazi’s, opvang van vluchtelingen en weeskinderen in een stad die haar bestaan in fysiek en ruimtelijk opzicht jarenlang heeft ontkend en ernstig tekort deed.
Aan het begin van de 20ste eeuw werd Den Haag eigenaar van het complex en de omringende landerijen, die als het ware een groene long tussen Voorburg en Den Haag vormden. De aankoop van dit landelijke gebied was voor stedelijke uitbreiding nodig en voor de aanleg van een nieuwe gasfabriek. Met die grondaankoop kocht Den Haag ook de oudste poldermolen van ons land. De Binckhorst kwam middenin een nadien volledig verrommeld terrein te liggen. Tot mijn schande moet ik bekennen dat ik dit huis nooit heb gezien al ga ik daar, nu ik dit boek heb gelezen, binnenkort eens verandering in brengen. Niet dat het een openbaar huis is (er is een kinderopvang gevestigd) maar het eens te zien, lijkt mij interessant. Zeker als men bedenkt dat de stad hier een fascinerende stedelijke vernieuwing doorvoert en De Binckhorst langzamerhand nu wel respecteert en benut als een monumentale parel.
Miep Smitsloo behandelt de lange geschiedenis van dit huis op gedifferentieerde wijze. Natuurlijk besteedt zij aandacht aan de historische (bouw)ontwikkeling van De Binckhorst, maar ook vult zij een heel hoofdstuk met de vele schilderijen waarin de Binckhorst figureert of die hier werden gemaakt. En daartoe behoren niet de minste werken, want De Binckhorst fungeerde aan het einde van de 19de eeuw zelfs nog enige jaren als een huis waarin beroemde kunstenaars woonden en werkten. Op grote stadsgezichten uit de 17de eeuw is het voorname (adellijke) torentje van het kasteel regelmatig zichtbaar. Ook beeldde Paulus Potter haar silhouet af op de achtergrond tussen de poten van zijn wereldberoemde monumentale portret van een jonge stier. Er is verder een hoofdstuk over de landerijen en tuinen rond het huis, de wederwaardigheden van dit kasteel tijdens de 20ste eeuw en hoe De Binckhorst er nu en in de toekomst voor staat. En die toekomst lacht De Binckhorst toe, omdat de stad dit gebied wil ontwikkelen tot een gewilde nieuwe woonwijk met veel groen en tuinen. Al met al een bijzonder lezenswaardige ‘biografie’ van een haast onbekende grootheid in Den Haag. RD
De Ziel van de Binckhorst telt 284 pagina’s en is een gebonden uitgave. Het verscheen dit jaar bij Steutelstad Uitgeverij. Het is te bestellen via www.dezielvandebinckhorst.nl tegen betaling van € 29,95 plus de verzendkosten (€ 5,95).
Miep Smitsloo-de Graaff, De Ziel van de Binckhorst
ISBN 978 89 08 11 58022
Prijs € 29,95 (plus € 5,95 verzendkosten)
Het is te bestellen via www.dezielvandebinckhorst.nl