door Lenneke Berkhout, redacteur
Dit jaar is het precies tien jaar geleden dat het Themajaar Historische Buitenplaatsen 2012 plaatsvond. Dit is voor sKBL aanleiding om terug te kijken op hetgeen sindsdien is bereikt. Hoe is nu het publieke en maatschappelijke draagvlak voor dit monumentale erfgoed? Hoe ondersteunen overheden KBL en hoe treden zij KBL tegemoet? In zijn column in deze nieuwsbrief gaat René Dessing in op de bereikte resultaten van de afgelopen tien jaar.
Nog belangrijker is de vraag hoe wij in de komende jaren op verantwoorde wijze zorgzaam en zo goed mogelijk met deze prachtige domeinen om moeten gaan. Welke waarden bezitten historische buitenplaatsen en wat is hun voortbestaan ons waard? Hoe kunnen historische buitenplaatsen met hun culturele, recreatieve en natuurwaarden, kunnen bijdragen aan de veranderende maatschappelijke ontwikkelingen?
Tijdens het symposium ‘De vitale buitenplaats voor de toekomst bewaard’ staan deze vragen centraal. Het symposium is de afsluiting van een reeks regionale rondetafelgesprekken die sKBL in de eerste helft van 2022 heeft georganiseerd. Tijdens deze inspirerende bijeenkomsten gingen diverse belanghebbenden in gesprek over de huidige en toekomstige uitdagingen waarmee KBL zich geconfronteerd zien en manieren om deze uitdagingen aan te pakken.
Pannenkoeken-tax
In de regionale bijeenkomsten kwam de noodzaak naar voren de landelijke bekendheid van en het maatschappelijk draagvlak voor KBL verder te vergroten en te versterken. Het blijft knokken om erfgoed voldoende aandacht te kunnen geven, vooral groen erfgoed. De huidige subsidies hiervoor zijn al langere tijd onvoldoende. Publieksbereik en verbinding zoeken met de omgeving blijven eveneens belangrijke speerpunten. Er zijn momenteel meerdere organisaties die zich inzetten voor KBL en er gingen stemmen op een overkoepelend orgaan (een federatie) op te richten dat de krachten bundelt richting de politiek en subsidiegevers.
Onderwerp van gesprek was ook een eerlijke verdeling van de lusten en de lasten. Het publiek geniet van de natuur op landgoederen, terwijl de beheerkosten voor rekening van de eigenaar zijn, inclusief het opruimen van zwerfafval en het herstellen van aangerichte schade. Enkele jaren geleden is het begrip pannenkoeken-tax bedacht. Die term werd genoemd als voorbeeld van een bron van extra inkomsten. Waarom zou een buitenplaatseigenaar niet een toeristenbelasting mogen heffen aan de mensen die via zijn buitenplaats naar het pannenkoekenrestaurant fietsen?
Watersysteem
Ook was er veel aandacht voor klimaatverandering en de gevolgen hiervan voor KBL. De verdroging is reden voor grote zorg. Het grondwaterpeil is de afgelopen decennia gezakt. In combinatie met het grille regenpatroon dat we nu hebben, levert dit grote problemen op. Er werd gepleit om nu te beginnen met een klimaatrobuust watersysteem, waarbij regenwater wordt vastgehouden voor droge tijden. Grote landgoederen zoeken naar wegen om goed om te gaan met de transitie in de landbouw. Voor alle KBL komt de energietransitie daar nog bij. Er komt veel op KBL af en daarom vinden veel betrokkenen onderlinge uitwisseling van kennis en ervaring belangrijk en waardevol.
Aanbevelingen provincies
Op basis van de rondetafelgesprekken heeft sKBL aanbevelingen geformuleerd met het oog op de provinciale verkiezingen van 2023. Tijdens het slotsymposium ‘De vitale buitenplaats’ brengt sKBL deze aanbevelingen naar buiten en legt deze voor aan de provincies. sKBL grijpt dit moment ook aan om vertegenwoordigers van politieke partijen op te roepen de vitale waarden van historische buitenplaatsen in hun verkiezingsprogramma te benoemen en voor de toekomst te borgen.
Speels programma
Het slotsymposium dat donderdag 29 september plaatsvindt op Amerongen heeft een afwisselend en speels programma met o.a. een talkshow en bijdragen van de Theoloog des Vaderlands Thomas Quartier en botanisch filosoof Norbert Peeters. Het volledige programma leest u hier.
Het slotsymposium is bedoeld voor eigenaren en beheerders van KBL, terreinbeherende organisaties, beleidsmakers en direct betrokkenen bij de instandhouding van KBL. Zij kunnen zich tot en met maandag 26 september 2022 aanmelden via dit aanmeldformulier. [Aanmelden is niet meer mogelijk.]
De regionale bijeenkomsten en het slotsymposium zijn financieel mogelijk gemaakt door bijdragen van de provincies Utrecht, Zuid-Holland en Overijssel en door een fonds dat anoniem wenst te blijven.