Robert Ligthelm produceerde, met medewerking van Taco Hermans, Anneke van Dijk en Tom Riedijk, een kloek boek over de vele prachtige, meesttijds verdwenen buitenplaatsen in het Rotterdamse Kralingen. Dit is de eerste uitgave over deze groep buitenplaatsen die hij op een verbindende wijze benadert. Ooit lagen in deze arcadische omgeving veertig buitenplaatsen waarvan er in onze tijd nog slechts vijf resten. Net als overal elders in ons land, is de aanleg van deze buitenplaatsen bepalend geweest voor de huidige ‘lay out’ van dit vroeger zo rustige en landelijke dorpje onder de rook van Rotterdam. Uitzonderlijk hier was wel dat op meerdere buitenplaatsen wel een vorm van industriële activiteit gecombineerd werd met het buitenleven. Dit kwam elders ook wel voor, bijvoorbeeld op de reeds lang verdwenen Utrechtse buitenplaats Zijdebalen bij Utrecht. Hier was in de 18de eeuw een nijvere zijdeweverij gevestigd van de doopsgezinde ondernemer David van Mollem. Ook op het huis met de tot verbeelding sprekende naam In de Wereld is veel Gevaar was een bedrijf gevestigd en wel een leerlooierij, die veel stankoverlast gaf bij omwonenden. Nergens echter werd de combinatie van wonen en werken zo vaak toegepast als hier in dit gebied. Hier waren in de loop der eeuwen op de buitenplaatsen textielweverijen, glasblazerijen, touwslagerijen, scheepswerfjes en wat dies meer zij gevestigd. Dat maakt deze buitenplaatsbiotoop uitzonderlijk. Overigens behoorde agrarische activiteiten ook tot een vorm van bedrijvigheid.
Bij het openslaan van dit boek krijg je de indruk een encyclopedie van Kralingen ter hand te nemen. Dit is een prachtig verzorgd en uitstekend gedocumenteerd boek dat begint met een inleiding op de Kralingse buitenplaatsen. Juist omdat veel van deze buitens in de 18de eeuw ontstaan, bevat het boek bijzonder veel mooie schilderijen, tekeningen en aquarellen uit die tijd, naast vele 19de– en 20ste-eeuwse foto’s van huizen en eigenaren met hun families. Iedere (verdwenen) buitenplaats wordt beschreven waarbij telkens aandacht voor het ontstaan van de buitenplaats, wie er eigenaar was en hoe het doorgaans werd gebruikt.
In zijn inleiding op dit boek, schrijft Ligthelm dat hij met ongelooflijk veel plezier aan dit boek heeft gewerkt en dat is merkbaar. Hij doet onderzoek naar dit verleden en deelt het op een enthousiasmerende wijze met een breed in dit onderwerp geïnteresseerd publiek. Lezende in dit boek kom je erachter dat Kralingen naarmate de tijd vorderde in dit opzicht heel veel is kwijt geraakt. Het is dan ook terecht hier te kunnen melden dat Ligthelm dit boek voorbeeldig heeft geschreven en bezorgd en daarmee een voorgoed verdwenen deel van deze geschiedenis voor nu en later heeft vastgelegd. Dit boek kan ik van harte aanbevelen, ook als u niet uit Rotterdam of omgeving komt. RD.
De Kralingse Buitenplaatsen van de 16e tot de 21e eeuw. Een vergeten Arcadië verscheen bij Picture Publishers en is een gebonden uitgave met 360 pagina’s. Het boek is uitstekend verlucht met vele afbeeldingen.
Robert J. Ligthelm, De Kralingse Buitenplaatsen van de 16e tot de 21e eeuw. Een vergeten Arcadië, Woudrichem 2020.
ISBN 9789492576330
Prijs: € 34,95