Door Annet Werkhoven
Wandelen in de tuin zonder bruin te worden, dat was vroeger de kunst. Want een blanke huid was voor 1900 het ideaal. Zo kon je je als dame onderscheiden van het werkvolk. Zij waren doorgaans wel bruin, want ze moesten immers buiten aan het werk in zon, wind en regen.
Berceau
Veel buitenplaatsen hadden daarom een berceau. Een berceau of loofgang is een pad waarbij aan beide zijden heggen staan, die aan de bovenkant met elkaar verbonden zijn. Het effect daarvan is dat je door een soort tunnel loopt. In de gemeente Utrechtse Heuvelrug vinden we er een aantal: een hele bijzondere in de tuin van Kasteel Amerongen, een onbekendere bij Kasteel Sterkenburg, maar de allermooiste is toch die in de tuin van Huize Landeck in Maarn.
Landeck
In het verre Silezië in het oosten van Europa is een dorp met de naam ‘Ladek’. Vroeger hoorde het bij Duitsland, nu bij Polen. De naam van het dorp heeft alles te maken met het fraaie houten landhuis aan de Dwarsweg in Maarn. Het huis werd in 1922 gebouwd in opdracht van baron W. H. Taets van Amerongen. Hij vernoemde het huis naar zijn moeder, mevrouw W. J. E. F. von Knobelsdorff; zij was uit Landeck afkomstig.
Prefab
Toen de vergunning voor de bouw rond was, gaf baron Taets van Amerongen opdracht tot het fabriceren van een houten systeembouwwoning bij de firma Christoph & Unmack uit Silezië. Dit was een van de eerste houten huizen die de firma voor een Nederlandse opdrachtgever maakte. Vervolgens werden alle houten delen met een vrachtschip via de Donau naar Nederland vervoerd, waar het huis als een van de eerste prefab bouwwerken in elkaar werd gezet. In de loop der jaren is het een en ander verbouwd, maar over het algemeen heeft het landhuis zijn oorspronkelijke karakter behouden.
Uit de mode
In de tuin van dit prachtige houten landhuis is vanaf 1922 een bijzonder monument gegroeid. Twee enorme haagbeuk-berceaus, die even oud zijn als Landeck zelf. De berceaus staan haaks op de gevel en omzomen een verdiept gazon. In eerste instantie waren de berceaus bijna tegen het huis geplant, zodat je er vanaf de bloemenborders zo in kon lopen. Logisch, want anders moest je alsnog door de tuin lopen om in de berceau te komen. Hoewel het de vraag is of in 1922, toen het huis werd gebouwd en de berceaus zijn aangelegd, de dames nog wel blank wilden blijven. De witte, blanke huid was namelijk iets van vroeger en toch een beetje ‘uit’ geraakt.
Bron: A. Werkhoven: Aan de Stichtse Lustwarande. Bekende en minder bekende landgoederen en villa’s (Driebergen-Rijsenburg, 2020)