Dit boek raakt de Friese staten en stinsen slechts zijdelings en hier en daar komen zij in dit boek over bijzondere boerenbouwsels aan bod. Rudolf Wielinga was jarenlang actief als rayonarchitect voor de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en Wiebe Hoekstra is historicus/publicist. Beiden raakten gefascineerd door uiteenlopende facilitaire bouwwerken die veelal op de boerderijen te vinden zijn of waren. Na een korte inleiding zijn vele verschijningsvormen en hun vindplaatsen met foto’s geïllustreerd. Interessant is het onderdeel dat betrekking heeft op stinsenpoorten. Ook raakt het hoofdstuk dat toegangshekken behandelt dit onderwerp enigszins. Alle overige bouwsels die in dit overigens aantrekkelijke boek de revue passeren, hebben vooral betrekking op de Friese boerderijen, die vaak weer wel door pacht verbonden waren met een van de Friese states.  Â
De auteurs benadrukken terecht dat dit soort eenvoudige utilitaire bouwwerken naast hun nut ook van waarde zijn. In zijn inleiding meldt Wielinga dat deze vaak buiten de rijksbeschermde objecten vallen. Dit is een reden waarom hun algemene bouwkundige conditie vaak zorgelijk tot slecht is. Zelf hoorde ik niet eerder over het fenomeen kippenladder, hynstewaden, poterbewaarplaats of de hûskes. Met het begrip hynstewaden duidt men in Friesland een (paarden)drenkplaats aan en hûskes worden in wat robuuster Nederlands kakhuizen genoemd. Ze stonden vaak achter de boerderij op het erf en los van het huis. Daar werden de fecaliën opgevangen om later in de agrarische bedrijfsvoering nog van nut te zijn. Poterbewaarplaatsen zijn schuren met dubbele beglazing en goede ventilatie. Ze werden benut op om pootaardappels droog de winter door te krijgen. Het vele licht remt het vroegtijdig ontkiemen af. Al met al een interessant en zinvol inventariserend boek over een weinig bekend aspect van het Friese erfgoed. RD
Cultureel Erfgoed op it Fryske Boerehiem. Stinzenpoorten, toegangshekken, Hynstewaden, Hooibergen, Stookhutten, Koetshuizen, Theelkoepels, Huskes, Kippenladders, Varkenshokken, Glazen Poterbewaarplaatsen verscheen bij Uitgeverij Louise & Boerderijenstichting Fryslan 2020. Het telt 190 pagina’s, is een gebonden uitgave en is voorzien van veel foto’s.
Rudolf Jan Wielinga & Wiebe Hoekstra, Cultureel Erfgoed op it Fryske Boerehiem. Stinzenpoorten, toegangshekken, Hynstewaden, Hooibergen, Stookhutten, Koetshuizen, Theekoepels, Huskes, Kippenladders, Varkenshokken, Glazen Poterbewaarplaatsen, Uitgeverij Louise & Boerderijenstichting Fryslân 2020.
ISBN 9789491536755Â
Prijs: € 22,50Â