Waar? Met een historische buitenplaats doelt men op een monumentaal huis, vaak met bijgebouwen, dat een harmonieus en onlosmakelijk geheel vormt met een omliggende tuin of park. In Nederland, maar vooral in het midden en westelijk deel van ons land, bouwden gefortuneerde stedelingen hun buitenplaatsen tussen 1600 en 1920 in het omringende, landelijke buitengebied. zo kon men in de zomer ontkomen aan de ongezonde (epidemieën) stad met haar vervuilde grachten. In deze zelf gecreëerde buitenoases verstond men de kunst van het genieten en hield men zich bezig met literatuur, poëzie, muziek, flora en fauna, architectuur en beeldende kunst. Waar de oorspronkelijke eenheid tussen het huis en het omringende park en bos bewaard is gebleven, noemt men nu een complex historische buitenplaats.
door Margreet Wesseling, bioloog Het was waarschijnlijk de Leidse hoogleraar Herman Boerhaave die in 1718 de stinzenplant Haarlems klokkenspel in Nederland introduceerde. Tijdens een ommetje door het bospark Oud-Poelgeest, het voormalige buiten van Boerhaave, zag biologe Margreet Wesseling de bescheiden witte bloempjes aan de waterkant. Hoe komt deze steenbreek aan zijn opmerkelijke naam? En komt […]
Als we spreken over Amsterdamse buitenplaatsen, doelen we op die groep buitenplaatsen die hun ontstaan en/of ontwikkeling te danken hebben aan Amsterdammers. Deze stedelingen legden vanuit de stad hun buitenverblijven aan en hielden ze eeuwenlang in eigendom. Nergens anders in ons land werd de hang naar buiten in de 17de en 18de eeuw zo monumentaal […]
In het verhaal over de opkomst van buitenplaatsen mag de rol van het kerkelijk grondbezit in Holland niet over het hoofd worden gezien. Behalve stedelijke kloosters waren er kloostercomplexen op het platteland, zoals Delft (Sion genaamd), Loosduinen, Rijnsburg en Leeuwenhorst. De laatste twee werden door adellijke nonnen bewoond; Rijnsburg had banden met de graven van […]
Vanaf 1447 hield de grafelijke Rekenkamer toezicht op het grondbezit en de oogstopbrengsten. Veel edelen kregen van de graaf grond in leen, waar zij kastelen of donjons bouwden. Hoewel overal in Holland water en meren voorkwamen, was met name het noordelijke deel zeer water- en moerasrijk. Om die reden, maar ook ter bescherming van het […]
Tot de opkomst van Amsterdam in de loop van de 16de eeuw gaf in Holland het zuidelijke deel van het gewest de toon aan. Oorspronkelijk duidde de naam ‘Holland’ een gebied aan in de buurt van Leiden bij de toenmalige monding van de Oude Rijn. Een 10de-eeuws document noemt dat bosrijke gebied Holtland (houtland). Het […]
Oorspronkelijk is dit een omvangrijk heidegebied met talrijke moerassen, meertjes, stuifduinen. Zo’n gebied noemt men een wildernis want er was daarvoor nooit eerder gebouwd of bebouwd. Het land was eigendom van de graven van Holland waarmee tegelijk de naam van het dorp is verklaard. Omdat het gebied op de grens ligt van het Sticht Utrecht […]
Komende uit Haarlem begint in Heemstede de Herenweg. Deze doorgaande weg is vanouds een verbindingsweg naar Den Haag. Die stad was vanaf 1400 het gewestelijk bestuurscentrum. De legers van de graven van Holland gebruikten de weg voor de handhaving van rust en orde in de kuststreek. Op het platteland en in de duinen kon je […]
In de jaren ’20 van de twintigste eeuw zijn op vier bestaande, historische buitenplaatsen in Zuid-Kennemerland vijf nieuwe buitenplaatsen aangelegd naar de ontwerpen van architect Andries A. de Maaker (1868-1964) en tuinarchitect Leonard Springer (1855-1940). De vijf nieuwe buitenplaatsen – Leyduin en Vinkenduin te Vogelenzang, Klein Bentveld te Aerdenhout, Kennemeroord te Heemstede en Belvedere te […]
Op een woensdag 20 mei 1699 verlaat de Leidse rechtenstudent John Talman, zoon van de bekende Britse elite-architect William Talman, de sleutelstad voor een lange wandeling richting Woerden langs de oevers van de Oude Rijn. Zoals bij al zijn wandelingen legt John zijn indrukken vast in de vorm van schetsen en aantekeningen in een dagboek. […]
In tegenstelling tot middeleeuwse kastelen hoefden de buitenplaatsen niet verdedigbaar te zijn. Ze verrezen in de 17de eeuw langs de Amstel, de Vecht en andere aantrekkelijke plaatsen als Kennemerland, ’s Graveland, de Vaartse Rijn of het Eemland. Zulke huizen zijn ook nu nog een toonbeeld van grandeur, elegantie en rijkdom. Het verhaal is geschreven door […]
Stichting KBL
Huis Landfort
Landfortseweg 4
7078 BT Megchelen
info@skbl.nl
+31 (0)6 – 22 801 668 (René W.Chr. Dessing)
