Ambacht rond Dalfsen in de negentiende eeuw
De verwerving van hakhout, doorgaans op basis van zorgvuldig opgezette meerjarenplanningen, dragen eeuwenlang bij aan de inkomsten van KBL. Bij de (eiken)hakhoutcultuur worden bomen tot de grond of hoger afgehakt zodat ze later met meer stammen uitlopen. Na acht tot twaalf jaar vindt het afhakken plaats en kan een nieuwe hakhoutcyclus beginnen. De hakhoutproductie leverde bovendien ook tal van bijproducten op zoals bijvoorbeeld eek en rijshout. Meer dan in onze tijd wisten onze voorouders waarvoor de houtopbrengst van uiteenlopende boomsoorten kon worden benut. Ook was men zich in het verleden meer bewust van het feit dat bomen kapitaalgoederen vertegenwoordigen. Het in bezit hebben van veel bomen betekende rijkdom en dwong respect af. Balthazar Scott bijvoorbeeld was bij leven eigenaar van bijna alle bomen in de toen net droogbemalen Watergraafsmeer te Amsterdam. Over hakhout en de gebruiken die met dit fenomeen samenhangen is in de loop der jaren weinig geschreven en al helemaal niet voor een breed publiek. Bovendien dateren bestaande publicaties meestal uit de 19de eeuw. Alleen al om deze reden is het boek over eikenhakhout langs de Overijsselse Vecht en rond Dalfsen een waardevolle en welkome uitgave.
Ab Goutbeek schreef een aantrekkelijk en leesbaar boek over dit fenomeen. De auteur, die zijn leven lang in Dalfsen woont, is een groot natuurliefhebber en kent het omringende gebied dan ook op zijn duimpje. Bioloog Rienk-Jan Bijlsma en landschap-historicus Theo Spek werkten ook mee aan dit boek, dat uit zeven heldere hoofdstukken bestaat. Voor liefhebbers van KBL is in deze studie veel nuttige informatie over de winning van hakhout te vinden en dus ook informatie over de wijze waarop bossen van KBL in het verleden werden beheerd. Zo gaat de auteur in zijn vijfde hoofdstuk in op de hakhoutcultuur op Den Berg tussen 1646 en 1926 en besteedt hij in eerdere hoofdstukken aandacht aan het kasboek van pachter Egbert Lankhorst (1788-1868). Deze pachtte voor de winning van hakhout terwijl hij in rustigere maanden als timmerman in dienst was bij de verpachter en eigenaar van Den Berg, C.W. van Dedem. Interessant is ook de beschrijving van de uitvoeringspraktijk van het verwerven van hakhout, eek, rijshout, duizendhout en andere producten die met deze vroegere bedrijfstak te maken had. Het boek is rijk geïllustreerd en voorzien van een handige verklarende woorden- of begrippenlijst. Kortom, met de publicatie van dit boek is een lezenswaardige studie verschenen over deze vanouds belangrijke economische drager van KBL en voorziet het in belangrijke kennis rond dit voor KBL-eigenaren vanouds belangrijke fenomeen. RD
Eikenhakhout langs de Vecht. Ambacht rond Dalfsen in de negentiende eeuw.
Ab Goutbeek, Utrecht 2015.
Gebonden, 144 pagina’s. Uitgever: Matrijs. ISBN 978 90 5345 490 9 Het boek is via de website van Matrijs tot 15 november 2015 van € 24.95 voor € 19.95 te verkrijgen.