Hittjo Kruyswijk, De Vondellaan is eeuwig. Vondellaan Aerdenhout 1914-2014, Aerdenhout 2015.
Het is een bekend gegeven dat vele historische buitenplaatsen in ons land ten prooi zijn gevallen aan sloop om het park of bos te kunnen herontwikkelen voor een stadsuitbreiding, de aanleg van een begraafplaats of villawijk. Ik vermoed dat het aantal KBL die dit lot overkomt in de honderden moet lopen. Een dergelijk proces vond ook plaats op de in Aerdenhout gelegen buitenplaats Oosterduin. Het huis dat hier tussen 1812 en 1819 wordt gesloopt, dateerde uit het begin van de 18de eeuw terwijl het terrein als buitenplaats al aan het einde van de 17de eeuw functioneert. Na de vererving van het goed op Jan Adriaan Hasselgreen telde Oosterduin de (voormalige) hofstedes Zeerust en Voorduin, Spiegelenburg en Sandenhoef en de terreinen de Kroft en Santweide. Het was toen meer dan 60 hectare groot. Na het sloopbesluit van Hasselgreen blijft een ‘wildernis’ achter tot 1905. In dat jaar wordt Gerard Jan van der Vliet eigenaar van het omvangrijke terrein. Nadat het gebied is overgedragen aan een exploitatiemaatschappij waarvan Van der Vliet en zijn zus Bertha eigenaren zijn, volgen de verkaveling van het gebied, de aanleg van een wegenstelsel en de bouw van talrijke Aerdenhoutse villa’s. Landschaps- en tuinarchitect Leonard Springer ontwierp in opdracht van Van der Vliet de infrastructuur van het te ontwikkelingen gebied. Tevens was hij verantwoordelijk voor de beplanting van de Vondellaan.
De huizenbouw aan de Vondellaan begon in 1920-1921. Het leuke aan deze studie is, dat goed te volgen is hoe dit veranderingsproces van buitenplaats naar villawijk zich voltrok. Kruyswijk beschrijft de bouw en bewoningsgeschiedenis van alle huizen aan de Vondellaan en doet dit op informatieve en gedocumenteerde wijze. Hij interviewt bewoners, doet onderzoek naar architecten en beschrijft ook sociale gebeurtenissen in de buurt waarbij de Tweede Wereld Oorlog een geregeld terugkerend onderwerp is. Soms biedt de informatie onverwachte vondsten. Zo geeft Kruyswijk enige informatie over hier bouwende architecten onder wie de Duits/Nederlandse Hans Berchtenbreiter. Hij bouwt hier meerdere villa’s maar werd door de eigenaresse van de Hartekamp in Heemstede (Catalina von Pannwitz-Roth) gevraagd om het huis aldaar te vergroten met twee vleugels zodat haar omvangrijke kunstcollectie daarin kon worden opgesteld. Al met al een informatief boekje dat door de cardioloog (in ruste)/ historicus Hittjo Kruyswijk in eigen beheer is uitgegeven. RD
De Vondellaan is eeuwig. Vondellaan Aerdenhout 1914-2014 is voorzien van vele (kleuren)foto’s, telt 120 pagina’s en is ongebonden.
Prijs: € 20,- Het boek is via het emailadres bij de auteur te bestellen: hhkruyswijk@hetnet.nl